เทวนาครี

1. ||६ महाभारते भीष्मपर्वम् ||
2. भगवद्गीतापर्व
4. .................................
6. २३
7. धृतराष्ट्र उवाच||
8. धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सवः |
9. मामकाः पाण्डवाश्चैव किमकुर्वत सञ्जय ||१||
10. सञ्जय उवाच||
11. दृष्ट्वा तु पाण्डवानीकं व्यूढं दुर्योधनस्तदा |
12. आचार्यमुपसङ्गम्य राजा वचनमब्रवीत् ||२||
13. पश्यैतां पाण्डुपुत्राणामाचार्य महतीं चमूम् |
14. व्यूढां द्रुपदपुत्रेण तव शिष्येण धीमता ||३||
15. अत्र शूरा महेष्वासा भीमार्जुनसमा युधि |
16. युयुधानो विराटश्च द्रुपदश्च महारथः ||४||
17. धृष्टकेतुश्चेकितानः काशिराजश्च वीर्यवान् |
18. पुरुजित्कुन्तिभोजश्च शैब्यश्च नरपुङ्गवः ||५||
19. युधामन्युश्च विक्रान्त उत्तमौजाश्च वीर्यवान् |
20. सौभद्रो द्रौपदेयाश्च सर्व एव महारथाः ||६||
21. अस्माकं तु विशिष्टा ये तान्निबोध द्विजोत्तम |
22. नायका मम सैन्यस्य सञ्ज्ञार्थं तान्ब्रवीमि ते ||७||
23. भवान्भीष्मश्च कर्णश्च कृपश्च समितिञ्जयः |
24. अश्वत्थामा विकर्णश्च सौमदत्तिस्तथैव च ||८||
25. अन्ये च बहवः शूरा मदर्थे त्यक्तजीविताः |
26. नानाशस्त्रप्रहरणाः सर्वे युद्धविशारदाः ||९||
27. अपर्याप्तं तदस्माकं बलं भीष्माभिरक्षितम् |
28. पर्याप्तं त्विदमेतेषां बलं भीमाभिरक्षितम् ||१०||
29. अयनेषु च सर्वेषु यथाभागमवस्थिताः |
30. भीष्ममेवाभिरक्षन्तु भवन्तः सर्व एव हि ||११||
31. तस्य सञ्जनयन्हर्षं कुरुवृद्धः पितामहः |
32. सिंहनादं विनद्योच्चैः शङ्खं दध्मौ प्रतापवान् ||१२||
33. ततः शङ्खाश्च भेर्यश्च पणवानकगोमुखाः |
34. सहसैवाभ्यहन्यन्त स शब्दस्तुमुलोऽभवत् ||१३||
35. ततः श्वेतैर्हयैर्युक्ते महति स्यन्दने स्थितौ |
36. माधवः पाण्डवश्चैव दिव्यौ शङ्खौ प्रदध्मतुः ||१४||
37. पाञ्चजन्यं हृषीकेशो देवदत्तं धनञ्जयः |
38. पौण्ड्रं दध्मौ महाशङ्खं भीमकर्मा वृकोदरः ||१५||
39. अनन्तविजयं राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः |
40. नकुलः सहदेवश्च सुघोषमणिपुष्पकौ ||१६||
41. काश्यश्च परमेष्वासः शिखण्डी च महारथः |
42. धृष्टद्युम्नो विराटश्च सात्यकिश्चापराजितः ||१७||
43. द्रुपदो द्रौपदेयाश्च सर्वशः पृथिवीपते |
44. सौभद्रश्च महाबाहुः शङ्खान्दध्मुः पृथक्पृथक् ||१८||
45. स घोषो धार्तराष्ट्राणां हृदयानि व्यदारयत् |
46. नभश्च पृथिवीं चैव तुमुलो व्यनुनादयन् ||१९||
47. अथ व्यवस्थितान्दृष्ट्वा धार्तराष्ट्रान्कपिध्वजः |
48. प्रवृत्ते शस्त्रसम्पाते धनुरुद्यम्य पाण्डवः ||२०||
49. हृषीकेशं तदा वाक्यमिदमाह महीपते |
50. सेनयोरुभयोर्मध्ये रथं स्थापय मेऽच्युत ||२१||
51. यावदेतान्निरीक्षेऽहं योद्धुकामानवस्थितान् |
52. कैर्मया सह योद्धव्यमस्मिन्रणसमुद्यमे ||२२||
53. योत्स्यमानानवेक्षेऽहं य एतेऽत्र समागताः |
54. धार्तराष्ट्रस्य दुर्बुद्धेर्युद्धे प्रियचिकीर्षवः ||२३||
55. एवमुक्तो हृषीकेशो गुडाकेशेन भारत |
56. सेनयोरुभयोर्मध्ये स्थापयित्वा रथोत्तमम् ||२४||
57. भीष्मद्रोणप्रमुखतः सर्वेषां च महीक्षिताम् |
58. उवाच पार्थ पश्यैतान्समवेतान्कुरूनिति ||२५||
59. तत्रापश्यत्स्थितान्पार्थः पितॄनथ पितामहान् |
60. आचार्यान्मातुलान्भ्रातॄन्पुत्रान्पौत्रान्सखींस्तथा ||२६||
61. श्वशुरान्सुहृदश्चैव सेनयोरुभयोरपि |
62. तान्समीक्ष्य स कौन्तेयः सर्वान्बन्धूनवस्थितान् ||२७||
63. कृपया परयाविष्टो विषीदन्निदमब्रवीत् |
64. दृष्ट्वेमान्स्वजनान्कृष्ण युयुत्सून्समवस्थितान् ||२८||
65. सीदन्ति मम गात्राणि मुखं च परिशुष्यति |
66. वेपथुश्च शरीरे मे रोमहर्षश्च जायते ||२९||
67. गाण्डीवं स्रंसते हस्तात्त्वक्चैव परिदह्यते |
68. न च शक्नोम्यवस्थातुं भ्रमतीव च मे मनः ||३०||
69. निमित्तानि च पश्यामि विपरीतानि केशव |
70. न च श्रेयोऽनुपश्यामि हत्वा स्वजनमाहवे ||३१||
71. न काङ्क्षे विजयं कृष्ण न च राज्यं सुखानि च |
72. किं नो राज्येन गोविन्द किं भोगैर्जीवितेन वा ||३२||
73. येषामर्थे काङ्क्षितं नो राज्यं भोगाः सुखानि च |
74. त इमेऽवस्थिता युद्धे प्राणांस्त्यक्त्वा धनानि च ||३३||
75. आचार्याः पितरः पुत्रास्तथैव च पितामहाः |
76. मातुलाः श्वशुराः पौत्राः स्यालाः सम्बन्धिनस्तथा ||३४||
77. एतान्न हन्तुमिच्छामि घ्नतोऽपि मधुसूदन |
78. अपि त्रैलोक्यराज्यस्य हेतोः किं नु महीकृते ||३५||
79. निहत्य धार्तराष्ट्रान्नः का प्रीतिः स्याज्जनार्दन |
80. पापमेवाश्रयेदस्मान्हत्वैतानाततायिनः ||३६||
81. तस्मान्नार्हा वयं हन्तुं धार्तराष्ट्रान्सबान्धवान् |
82. स्वजनं हि कथं हत्वा सुखिनः स्याम माधव ||३७||
83. यद्यप्येते न पश्यन्ति लोभोपहतचेतसः |
84. कुलक्षयकृतं दोषं मित्रद्रोहे च पातकम् ||३८||
85. कथं न ज्ञेयमस्माभिः पापादस्मान्निवर्तितुम् |
86. कुलक्षयकृतं दोषं प्रपश्यद्भिर्जनार्दन ||३९||
87. कुलक्षये प्रणश्यन्ति कुलधर्माः सनातनाः |
88. धर्मे नष्टे कुलं कृत्स्नमधर्मोऽभिभवत्युत ||४०||
89. अधर्माभिभवात्कृष्ण प्रदुष्यन्ति कुलस्त्रियः |
90. स्त्रीषु दुष्टासु वार्ष्णेय जायते वर्णसङ्करः ||४१||
91. सङ्करो नरकायैव कुलघ्नानां कुलस्य च |
92. पतन्ति पितरो ह्येषां लुप्तपिण्डोदकक्रियाः ||४२||
93. दोषैरेतैः कुलघ्नानां वर्णसङ्करकारकैः |
94. उत्साद्यन्ते जातिधर्माः कुलधर्माश्च शाश्वताः ||४३||
95. उत्सन्नकुलधर्माणां मनुष्याणां जनार्दन |
96. नरके नियतं वासो भवतीत्यनुशुश्रुम ||४४||
97. अहो बत महत्पापं कर्तुं व्यवसिता वयम् |
98. यद्राज्यसुखलोभेन हन्तुं स्वजनमुद्यताः ||४५||
99. यदि मामप्रतीकारमशस्त्रं शस्त्रपाणयः |
100. धार्तराष्ट्रा रणे हन्युस्तन्मे क्षेमतरं भवेत् ||४६||
101. एवमुक्त्वार्जुनः सङ्ख्ये रथोपस्थ उपाविशत् |
102. विसृज्य सशरं चापं शोकसंविग्नमानसः ||४७||
103. २४
104. सञ्जय उवाच||
105. तं तथा कृपयाविष्टमश्रुपूर्णाकुलेक्षणम् |
106. विषीदन्तमिदं वाक्यमुवाच मधुसूदनः ||१||
107. श्रीभगवानुवाच||
108. कुतस्त्वा कश्मलमिदं विषमे समुपस्थितम् |
109. अनार्यजुष्टमस्वर्ग्यमकीर्तिकरमर्जुन ||२||
110. क्लैब्यं मा स्म गमः पार्थ नैतत्त्वय्युपपद्यते |
111. क्षुद्रं हृदयदौर्बल्यं त्यक्त्वोत्तिष्ठ परन्तप ||३||
112. अर्जुन उवाच||
113. कथं भीष्ममहं सङ्ख्ये द्रोणं च मधुसूदन |
114. इषुभिः प्रतियोत्स्यामि पूजार्हावरिसूदन ||४||
115. गुरूनहत्वा हि महानुभावा; ञ्श्रेयो भोक्तुं भैक्षमपीह लोके |
116. हत्वार्थकामांस्तु गुरूनिहैव; भुञ्जीय भोगान्रुधिरप्रदिग्धान् ||५||
117. न चैतद्विद्मः कतरन्नो गरीयो; यद्वा जयेम यदि वा नो जयेयुः |
118. यानेव हत्वा न जिजीविषाम; स्तेऽवस्थिताः प्रमुखे धार्तराष्ट्राः ||६||
119. कार्पण्यदोषोपहतस्वभावः; पृच्छामि त्वां धर्मसंमूढचेताः |
120. यच्छ्रेयः स्यान्निश्चितं ब्रूहि तन्मे; शिष्यस्तेऽहं शाधि मां त्वां प्रपन्नम् ||७||
121. न हि प्रपश्यामि ममापनुद्या; द्यच्छोकमुच्छोषणमिन्द्रियाणाम् |
122. अवाप्य भूमावसपत्नमृद्धं; राज्यं सुराणामपि चाधिपत्यम् ||८||
123. सञ्जय उवाच||
124. एवमुक्त्वा हृषीकेशं गुडाकेशः परन्तप |
125. न योत्स्य इति गोविन्दमुक्त्वा तूष्णीं बभूव ह ||९||
126. तमुवाच हृषीकेशः प्रहसन्निव भारत |
127. सेनयोरुभयोर्मध्ये विषीदन्तमिदं वचः ||१०||
128. श्रीभगवानुवाच||
129. अशोच्यानन्वशोचस्त्वं प्रज्ञावादांश्च भाषसे |
130. गतासूनगतासूंश्च नानुशोचन्ति पण्डिताः ||११||
131. न त्वेवाहं जातु नासं न त्वं नेमे जनाधिपाः |
132. न चैव न भविष्यामः सर्वे वयमतः परम् ||१२||
133. देहिनोऽस्मिन्यथा देहे कौमारं यौवनं जरा |
134. तथा देहान्तरप्राप्तिर्धीरस्तत्र न मुह्यति ||१३||
135. मात्रास्पर्शास्तु कौन्तेय शीतोष्णसुखदुःखदाः |
136. आगमापायिनोऽनित्यास्तांस्तितिक्षस्व भारत ||१४||
137. यं हि न व्यथयन्त्येते पुरुषं पुरुषर्षभ |
138. समदुःखसुखं धीरं सोऽमृतत्वाय कल्पते ||१५||
139. नासतो विद्यते भावो नाभावो विद्यते सतः |
140. उभयोरपि दृष्टोऽन्तस्त्वनयोस्तत्त्वदर्शिभिः ||१६||
141. अविनाशि तु तद्विद्धि येन सर्वमिदं ततम् |
142. विनाशमव्ययस्यास्य न कश्चित्कर्तुमर्हति ||१७||
143. अन्तवन्त इमे देहा नित्यस्योक्ताः शरीरिणः |
144. अनाशिनोऽप्रमेयस्य तस्माद्युध्यस्व भारत ||१८||
145. य एनं वेत्ति हन्तारं यश्चैनं मन्यते हतम् |
146. उभौ तौ न विजानीतो नायं हन्ति न हन्यते ||१९||
147. न जायते म्रियते वा कदा चि; न्नायं भूत्वा भविता वा न भूयः |
148. अजो नित्यः शाश्वतोऽयं पुराणो; न हन्यते हन्यमाने शरीरे ||२०||
149. वेदाविनाशिनं नित्यं य एनमजमव्ययम् |
150. कथं स पुरुषः पार्थ कं घातयति हन्ति कम् ||२१||
151. वासांसि जीर्णानि यथा विहाय; नवानि गृह्णाति नरोऽपराणि |
152. तथा शरीराणि विहाय जीर्णा; न्यन्यानि संयाति नवानि देही ||२२||
153. नैनं छिन्दन्ति शस्त्राणि नैनं दहति पावकः |
154. न चैनं क्लेदयन्त्यापो न शोषयति मारुतः ||२३||
155. अच्छेद्योऽयमदाह्योऽयमक्लेद्योऽशोष्य एव च |
156. नित्यः सर्वगतः स्थाणुरचलोऽयं सनातनः ||२४||
157. अव्यक्तोऽयमचिन्त्योऽयमविकार्योऽयमुच्यते |
158. तस्मादेवं विदित्वैनं नानुशोचितुमर्हसि ||२५||
159. अथ चैनं नित्यजातं नित्यं वा मन्यसे मृतम् |
160. तथापि त्वं महाबाहो नैनं शोचितुमर्हसि ||२६||
161. जातस्य हि ध्रुवो मृत्युर्ध्रुवं जन्म मृतस्य च |
162. तस्मादपरिहार्येऽर्थे न त्वं शोचितुमर्हसि ||२७||
163. अव्यक्तादीनि भूतानि व्यक्तमध्यानि भारत |
164. अव्यक्तनिधनान्येव तत्र का परिदेवना ||२८||
165. आश्चर्यवत्पश्यति कश्चिदेन; माश्चर्यवद्वदति तथैव चान्यः |
166. आश्चर्यवच्चैनमन्यः शृणोति; श्रुत्वाप्येनं वेद न चैव कश्चित् ||२९||
167. देही नित्यमवध्योऽयं देहे सर्वस्य भारत |
168. तस्मात्सर्वाणि भूतानि न त्वं शोचितुमर्हसि ||३०||
169. स्वधर्ममपि चावेक्ष्य न विकम्पितुमर्हसि |
170. धर्म्याद्धि युद्धाच्छ्रेयोऽन्यत्क्षत्रियस्य न विद्यते ||३१||
171. यदृच्छया चोपपन्नं स्वर्गद्वारमपावृतम् |
172. सुखिनः क्षत्रियाः पार्थ लभन्ते युद्धमीदृशम् ||३२||
173. अथ चेत्त्वमिमं धर्म्यं सङ्ग्रामं न करिष्यसि |
174. ततः स्वधर्मं कीर्तिं च हित्वा पापमवाप्स्यसि ||३३||
175. अकीर्तिं चापि भूतानि कथयिष्यन्ति तेऽव्ययाम् |
176. सम्भावितस्य चाकीर्तिर्मरणादतिरिच्यते ||३४||
177. भयाद्रणादुपरतं मंस्यन्ते त्वां महारथाः |
178. येषां च त्वं बहुमतो भूत्वा यास्यसि लाघवम् ||३५||
179. अवाच्यवादांश्च बहून्वदिष्यन्ति तवाहिताः |
180. निन्दन्तस्तव सामर्थ्यं ततो दुःखतरं नु किम् ||३६||
181. हतो वा प्राप्स्यसि स्वर्गं जित्वा वा भोक्ष्यसे महीम् |
182. तस्मादुत्तिष्ठ कौन्तेय युद्धाय कृतनिश्चयः ||३७||
183. सुखदुःखे समे कृत्वा लाभालाभौ जयाजयौ |
184. ततो युद्धाय युज्यस्व नैवं पापमवाप्स्यसि ||३८||
185. एषा तेऽभिहिता साङ्ख्ये बुद्धिर्योगे त्विमां शृणु |
186. बुद्ध्या युक्तो यया पार्थ कर्मबन्धं प्रहास्यसि ||३९||
187. नेहाभिक्रमनाशोऽस्ति प्रत्यवायो न विद्यते |
188. स्वल्पमप्यस्य धर्मस्य त्रायते महतो भयात् ||४०||
189. व्यवसायात्मिका बुद्धिरेकेह कुरुनन्दन |
190. बहुशाखा ह्यनन्ताश्च बुद्धयोऽव्यवसायिनाम् ||४१||
191. यामिमां पुष्पितां वाचं प्रवदन्त्यविपश्चितः |
192. वेदवादरताः पार्थ नान्यदस्तीति वादिनः ||४२||
193. कामात्मानः स्वर्गपरा जन्मकर्मफलप्रदाम् |
194. क्रियाविशेषबहुलां भोगैश्वर्यगतिं प्रति ||४३||
195. भोगैश्वर्यप्रसक्तानां तयापहृतचेतसाम् |
196. व्यवसायात्मिका बुद्धिः समाधौ न विधीयते ||४४||
197. त्रैगुण्यविषया वेदा निस्त्रैगुण्यो भवार्जुन |
198. निर्द्वंद्वो नित्यसत्त्वस्थो निर्योगक्षेम आत्मवान् ||४५||
199. यावानर्थ उदपाने सर्वतः सम्प्लुतोदके |
200. तावान्सर्वेषु वेदेषु ब्राह्मणस्य विजानतः ||४६||
201. कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन |
202. मा कर्मफलहेतुर्भूर्मा ते सङ्गोऽस्त्वकर्मणि ||४७||
203. योगस्थः कुरु कर्माणि सङ्गं त्यक्त्वा धनञ्जय |
204. सिद्ध्यसिद्ध्योः समो भूत्वा समत्वं योग उच्यते ||४८||
205. दूरेण ह्यवरं कर्म बुद्धियोगाद्धनञ्जय |
206. बुद्धौ शरणमन्विच्छ कृपणाः फलहेतवः ||४९||
207. बुद्धियुक्तो जहातीह उभे सुकृतदुष्कृते |
208. तस्माद्योगाय युज्यस्व योगः कर्मसु कौशलम् ||५०||
209. कर्मजं बुद्धियुक्ता हि फलं त्यक्त्वा मनीषिणः |
210. जन्मबन्धविनिर्मुक्ताः पदं गच्छन्त्यनामयम् ||५१||
211. यदा ते मोहकलिलं बुद्धिर्व्यतितरिष्यति |
212. तदा गन्तासि निर्वेदं श्रोतव्यस्य श्रुतस्य च ||५२||
213. श्रुतिविप्रतिपन्ना ते यदा स्थास्यति निश्चला |
214. समाधावचला बुद्धिस्तदा योगमवाप्स्यसि ||५३||
215. अर्जुन उवाच||
216. स्थितप्रज्ञस्य का भाषा समाधिस्थस्य केशव |
217. स्थितधीः किं प्रभाषेत किमासीत व्रजेत किम् ||५४||
218. श्रीभगवानुवाच||
219. प्रजहाति यदा कामान्सर्वान्पार्थ मनोगतान् |
220. आत्मन्येवात्मना तुष्टः स्थितप्रज्ञस्तदोच्यते ||५५||
221. दुःखेष्वनुद्विग्नमनाः सुखेषु विगतस्पृहः |
222. वीतरागभयक्रोधः स्थितधीर्मुनिरुच्यते ||५६||
223. यः सर्वत्रानभिस्नेहस्तत्तत्प्राप्य शुभाशुभम् |
224. नाभिनन्दति न द्वेष्टि तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ||५७||
225. यदा संहरते चायं कूर्मोऽङ्गानीव सर्वशः |
226. इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ||५८||
227. विषया विनिवर्तन्ते निराहारस्य देहिनः |
228. रसवर्जं रसोऽप्यस्य परं दृष्ट्वा निवर्तते ||५९||
229. यततो ह्यपि कौन्तेय पुरुषस्य विपश्चितः |
230. इन्द्रियाणि प्रमाथीनि हरन्ति प्रसभं मनः ||६०||
231. तानि सर्वाणि संयम्य युक्त आसीत मत्परः |
232. वशे हि यस्येन्द्रियाणि तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ||६१||
233. ध्यायतो विषयान्पुंसः सङ्गस्तेषूपजायते |
234. सङ्गात्सञ्जायते कामः कामात्क्रोधोऽभिजायते ||६२||
235. क्रोधाद्भवति संमोहः संमोहात्स्मृतिविभ्रमः |
236. स्मृतिभ्रंशाद्बुद्धिनाशो बुद्धिनाशात्प्रणश्यति ||६३||
237. रागद्वेषवियुक्तैस्तु विषयानिन्द्रियैश्चरन् |
238. आत्मवश्यैर्विधेयात्मा प्रसादमधिगच्छति ||६४||
239. प्रसादे सर्वदुःखानां हानिरस्योपजायते |
240. प्रसन्नचेतसो ह्याशु बुद्धिः पर्यवतिष्ठते ||६५||
241. नास्ति बुद्धिरयुक्तस्य न चायुक्तस्य भावना |
242. न चाभावयतः शान्तिरशान्तस्य कुतः सुखम् ||६६||
243. इन्द्रियाणां हि चरतां यन्मनोऽनुविधीयते |
244. तदस्य हरति प्रज्ञां वायुर्नावमिवाम्भसि ||६७||
245. तस्माद्यस्य महाबाहो निगृहीतानि सर्वशः |
246. इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ||६८||
247. या निशा सर्वभूतानां तस्यां जागर्ति संयमी |
248. यस्यां जाग्रति भूतानि सा निशा पश्यतो मुनेः ||६९||
249. आपूर्यमाणमचलप्रतिष्ठं; समुद्रमापः प्रविशन्ति यद्वत् |
250. तद्वत्कामा यं प्रविशन्ति सर्वे; स शान्तिमाप्नोति न कामकामी ||७०||
251. विहाय कामान्यः सर्वान्पुमांश्चरति निःस्पृहः |
252. निर्ममो निरहङ्कारः स शान्तिमधिगच्छति ||७१||
253. एषा ब्राह्मी स्थितिः पार्थ नैनां प्राप्य विमुह्यति |
254. स्थित्वास्यामन्तकालेऽपि ब्रह्मनिर्वाणमृच्छति ||७२||
255. २५
256. अर्जुन उवाच||
257. ज्यायसी चेत्कर्मणस्ते मता बुद्धिर्जनार्दन |
258. तत्किं कर्मणि घोरे मां नियोजयसि केशव ||१||
259. व्यामिश्रेणैव वाक्येन बुद्धिं मोहयसीव मे |
260. तदेकं वद निश्चित्य येन श्रेयोऽहमाप्नुयाम् ||२||
261. श्रीभगवानुवाच||
262. लोकेऽस्मिन्द्विविधा निष्ठा पुरा प्रोक्ता मयानघ |
263. ज्ञानयोगेन साङ्ख्यानां कर्मयोगेन योगिनाम् ||३||
264. न कर्मणामनारम्भान्नैष्कर्म्यं पुरुषोऽश्नुते |
265. न च संन्यसनादेव सिद्धिं समधिगच्छति ||४||
266. न हि कश्चित्क्षणमपि जातु तिष्ठत्यकर्मकृत् |
267. कार्यते ह्यवशः कर्म सर्वः प्रकृतिजैर्गुणैः ||५||
268. कर्मेन्द्रियाणि संयम्य य आस्ते मनसा स्मरन् |
269. इन्द्रियार्थान्विमूढात्मा मिथ्याचारः स उच्यते ||६||
270. यस्त्विन्द्रियाणि मनसा नियम्यारभतेऽर्जुन |
271. कर्मेन्द्रियैः कर्मयोगमसक्तः स विशिष्यते ||७||
272. नियतं कुरु कर्म त्वं कर्म ज्यायो ह्यकर्मणः |
273. शरीरयात्रापि च ते न प्रसिध्येदकर्मणः ||८||
274. यज्ञार्थात्कर्मणोऽन्यत्र लोकोऽयं कर्मबन्धनः |
275. तदर्थं कर्म कौन्तेय मुक्तसङ्गः समाचर ||९||
276. सहयज्ञाः प्रजाः सृष्ट्वा पुरोवाच प्रजापतिः |
277. अनेन प्रसविष्यध्वमेष वोऽस्त्विष्टकामधुक् ||१०||
278. देवान्भावयतानेन ते देवा भावयन्तु वः |
279. परस्परं भावयन्तः श्रेयः परमवाप्स्यथ ||११||
280. इष्टान्भोगान्हि वो देवा दास्यन्ते यज्ञभाविताः |
281. तैर्दत्तानप्रदायैभ्यो यो भुङ्क्ते स्तेन एव सः ||१२||
282. यज्ञशिष्टाशिनः सन्तो मुच्यन्ते सर्वकिल्बिषैः |
283. भुञ्जते ते त्वघं पापा ये पचन्त्यात्मकारणात् ||१३||
284. अन्नाद्भवन्ति भूतानि पर्जन्यादन्नसम्भवः |
285. यज्ञाद्भवति पर्जन्यो यज्ञः कर्मसमुद्भवः ||१४||
286. कर्म ब्रह्मोद्भवं विद्धि ब्रह्माक्षरसमुद्भवम् |
287. तस्मात्सर्वगतं ब्रह्म नित्यं यज्ञे प्रतिष्ठितम् ||१५||
288. एवं प्रवर्तितं चक्रं नानुवर्तयतीह यः |
289. अघायुरिन्द्रियारामो मोघं पार्थ स जीवति ||१६||
290. यस्त्वात्मरतिरेव स्यादात्मतृप्तश्च मानवः |
291. आत्मन्येव च सन्तुष्टस्तस्य कार्यं न विद्यते ||१७||
292. नैव तस्य कृतेनार्थो नाकृतेनेह कश्चन |
293. न चास्य सर्वभूतेषु कश्चिदर्थव्यपाश्रयः ||१८||
294. तस्मादसक्तः सततं कार्यं कर्म समाचर |
295. असक्तो ह्याचरन्कर्म परमाप्नोति पूरुषः ||१९||
296. कर्मणैव हि संसिद्धिमास्थिता जनकादयः |
297. लोकसङ्ग्रहमेवापि सम्पश्यन्कर्तुमर्हसि ||२०||
298. यद्यदाचरति श्रेष्ठस्तत्तदेवेतरो जनः |
299. स यत्प्रमाणं कुरुते लोकस्तदनुवर्तते ||२१||
300. न मे पार्थास्ति कर्तव्यं त्रिषु लोकेषु किञ्चन |
301. नानवाप्तमवाप्तव्यं वर्त एव च कर्मणि ||२२||
302. यदि ह्यहं न वर्तेयं जातु कर्मण्यतन्द्रितः |
303. मम वर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः ||२३||
304. उत्सीदेयुरिमे लोका न कुर्यां कर्म चेदहम् |
305. सङ्करस्य च कर्ता स्यामुपहन्यामिमाः प्रजाः ||२४||
306. सक्ताः कर्मण्यविद्वांसो यथा कुर्वन्ति भारत |
307. कुर्याद्विद्वांस्तथासक्तश्चिकीर्षुर्लोकसङ्ग्रहम् ||२५||
308. न बुद्धिभेदं जनयेदज्ञानां कर्मसङ्गिनाम् |
309. जोषयेत्सर्वकर्माणि विद्वान्युक्तः समाचरन् ||२६||
310. प्रकृतेः क्रियमाणानि गुणैः कर्माणि सर्वशः |
311. अहङ्कारविमूढात्मा कर्ताहमिति मन्यते ||२७||
312. तत्त्ववित्तु महाबाहो गुणकर्मविभागयोः |
313. गुणा गुणेषु वर्तन्त इति मत्वा न सज्जते ||२८||
314. प्रकृतेर्गुणसंमूढाः सज्जन्ते गुणकर्मसु |
315. तानकृत्स्नविदो मन्दान्कृत्स्नविन्न विचालयेत् ||२९||
316. मयि सर्वाणि कर्माणि संन्यस्याध्यात्मचेतसा |
317. निराशीर्निर्ममो भूत्वा युध्यस्व विगतज्वरः ||३०||
318. ये मे मतमिदं नित्यमनुतिष्ठन्ति मानवाः |
319. श्रद्धावन्तोऽनसूयन्तो मुच्यन्ते तेऽपि कर्मभिः ||३१||
320. ये त्वेतदभ्यसूयन्तो नानुतिष्ठन्ति मे मतम् |
321. सर्वज्ञानविमूढांस्तान्विद्धि नष्टानचेतसः ||३२||
322. सदृशं चेष्टते स्वस्याः प्रकृतेर्ज्ञानवानपि |
323. प्रकृतिं यान्ति भूतानि निग्रहः किं करिष्यति ||३३||
324. इन्द्रियस्येन्द्रियस्यार्थे रागद्वेषौ व्यवस्थितौ |
325. तयोर्न वशमागच्छेत्तौ ह्यस्य परिपन्थिनौ ||३४||
326. श्रेयान्स्वधर्मो विगुणः परधर्मात्स्वनुष्ठितात् |
327. स्वधर्मे निधनं श्रेयः परधर्मो भयावहः ||३५||
328. अर्जुन उवाच||
329. अथ केन प्रयुक्तोऽयं पापं चरति पूरुषः |
330. अनिच्छन्नपि वार्ष्णेय बलादिव नियोजितः ||३६||
331. श्रीभगवानुवाच||
332. काम एष क्रोध एष रजोगुणसमुद्भवः |
333. महाशनो महापाप्मा विद्ध्येनमिह वैरिणम् ||३७||
334. धूमेनाव्रियते वह्निर्यथादर्शो मलेन च |
335. यथोल्बेनावृतो गर्भस्तथा तेनेदमावृतम् ||३८||
336. आवृतं ज्ञानमेतेन ज्ञानिनो नित्यवैरिणा |
337. कामरूपेण कौन्तेय दुष्पूरेणानलेन च ||३९||
338. इन्द्रियाणि मनो बुद्धिरस्याधिष्ठानमुच्यते |
339. एतैर्विमोहयत्येष ज्ञानमावृत्य देहिनम् ||४०||
340. तस्मात्त्वमिन्द्रियाण्यादौ नियम्य भरतर्षभ |
341. पाप्मानं प्रजहिह्येनं ज्ञानविज्ञाननाशनम् ||४१||
342. इन्द्रियाणि पराण्याहुरिन्द्रियेभ्यः परं मनः |
343. मनसस्तु परा बुद्धिर्यो बुद्धेः परतस्तु सः ||४२||
344. एवं बुद्धेः परं बुद्ध्वा संस्तभ्यात्मानमात्मना |
345. जहि शत्रुं महाबाहो कामरूपं दुरासदम् ||४३||

โรมาไนซ์

1. ||6 mahābhārate bhīṣmaparvam ||
2. bhagavadgītāparva
4. .................................
6. 23
7. dhṛtarāṣṭra uvāca||
8. dharmakṣetre kurukṣetre samavetā yuyutsavaḥ |
9. māmakāḥ pāṇḍavāścaiva kimakurvata sañjaya ||1||
10. sañjaya uvāca||
11. dṛṣṭvā tu pāṇḍavānīkaṃ vyūḍhaṃ duryodhanastadā |
12. ācāryamupasaṅgamya rājā vacanamabravīt ||2||
13. paśyaitāṃ pāṇḍuputrāṇāmācārya mahatīṃ camūm |
14. vyūḍhāṃ drupadaputreṇa tava śiṣyeṇa dhīmatā ||3||
15. atra śūrā maheṣvāsā bhīmārjunasamā yudhi |
16. yuyudhāno virāṭaśca drupadaśca mahārathaḥ ||4||
17. dhṛṣṭaketuścekitānaḥ kāśirājaśca vīryavān |
18. purujitkuntibhojaśca śaibyaśca narapuṅgavaḥ ||5||
19. yudhāmanyuśca vikrānta uttamaujāśca vīryavān |
20. saubhadro draupadeyāśca sarva eva mahārathāḥ ||6||
21. asmākaṃ tu viśiṣṭā ye tānnibodha dvijottama |
22. nāyakā mama sainyasya sañjñārthaṃ tānbravīmi te ||7||
23. bhavānbhīṣmaśca karṇaśca kṛpaśca samitiñjayaḥ |
24. aśvatthāmā vikarṇaśca saumadattistathaiva ca ||8||
25. anye ca bahavaḥ śūrā madarthe tyaktajīvitāḥ |
26. nānāśastrapraharaṇāḥ sarve yuddhaviśāradāḥ ||9||
27. aparyāptaṃ tadasmākaṃ balaṃ bhīṣmābhirakṣitam |
28. paryāptaṃ tvidameteṣāṃ balaṃ bhīmābhirakṣitam ||10||
29. ayaneṣu ca sarveṣu yathābhāgamavasthitāḥ |
30. bhīṣmamevābhirakṣantu bhavantaḥ sarva eva hi ||11||
31. tasya sañjanayanharṣaṃ kuruvṛddhaḥ pitāmahaḥ |
32. siṃhanādaṃ vinadyoccaiḥ śaṅkhaṃ dadhmau pratāpavān ||12||
33. tataḥ śaṅkhāśca bheryaśca paṇavānakagomukhāḥ |
34. sahasaivābhyahanyanta sa śabdastumulo'bhavat ||13||
35. tataḥ śvetairhayairyukte mahati syandane sthitau |
36. mādhavaḥ pāṇḍavaścaiva divyau śaṅkhau pradadhmatuḥ ||14||
37. pāñcajanyaṃ hṛṣīkeśo devadattaṃ dhanañjayaḥ |
38. pauṇḍraṃ dadhmau mahāśaṅkhaṃ bhīmakarmā vṛkodaraḥ ||15||
39. anantavijayaṃ rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ |
40. nakulaḥ sahadevaśca sughoṣamaṇipuṣpakau ||16||
41. kāśyaśca parameṣvāsaḥ śikhaṇḍī ca mahārathaḥ |
42. dhṛṣṭadyumno virāṭaśca sātyakiścāparājitaḥ ||17||
43. drupado draupadeyāśca sarvaśaḥ pṛthivīpate |
44. saubhadraśca mahābāhuḥ śaṅkhāndadhmuḥ pṛthakpṛthak ||18||
45. sa ghoṣo dhārtarāṣṭrāṇāṃ hṛdayāni vyadārayat |
46. nabhaśca pṛthivīṃ caiva tumulo vyanunādayan ||19||
47. atha vyavasthitāndṛṣṭvā dhārtarāṣṭrānkapidhvajaḥ |
48. pravṛtte śastrasampāte dhanurudyamya pāṇḍavaḥ ||20||
49. hṛṣīkeśaṃ tadā vākyamidamāha mahīpate |
50. senayorubhayormadhye rathaṃ sthāpaya me'cyuta ||21||
51. yāvadetānnirīkṣe'haṃ yoddhukāmānavasthitān |
52. kairmayā saha yoddhavyamasminraṇasamudyame ||22||
53. yotsyamānānavekṣe'haṃ ya ete'tra samāgatāḥ |
54. dhārtarāṣṭrasya durbuddheryuddhe priyacikīrṣavaḥ ||23||
55. evamukto hṛṣīkeśo guḍākeśena bhārata |
56. senayorubhayormadhye sthāpayitvā rathottamam ||24||
57. bhīṣmadroṇapramukhataḥ sarveṣāṃ ca mahīkṣitām |
58. uvāca pārtha paśyaitānsamavetānkurūniti ||25||
59. tatrāpaśyatsthitānpārthaḥ pitṝnatha pitāmahān |
60. ācāryānmātulānbhrātṝnputrānpautrānsakhīṃstathā ||26||
61. śvaśurānsuhṛdaścaiva senayorubhayorapi |
62. tānsamīkṣya sa kaunteyaḥ sarvānbandhūnavasthitān ||27||
63. kṛpayā parayāviṣṭo viṣīdannidamabravīt |
64. dṛṣṭvemānsvajanānkṛṣṇa yuyutsūnsamavasthitān ||28||
65. sīdanti mama gātrāṇi mukhaṃ ca pariśuṣyati |
66. vepathuśca śarīre me romaharṣaśca jāyate ||29||
67. gāṇḍīvaṃ sraṃsate hastāttvakcaiva paridahyate |
68. na ca śaknomyavasthātuṃ bhramatīva ca me manaḥ ||30||
69. nimittāni ca paśyāmi viparītāni keśava |
70. na ca śreyo'nupaśyāmi hatvā svajanamāhave ||31||
71. na kāṅkṣe vijayaṃ kṛṣṇa na ca rājyaṃ sukhāni ca |
72. kiṃ no rājyena govinda kiṃ bhogairjīvitena vā ||32||
73. yeṣāmarthe kāṅkṣitaṃ no rājyaṃ bhogāḥ sukhāni ca |
74. ta ime'vasthitā yuddhe prāṇāṃstyaktvā dhanāni ca ||33||
75. ācāryāḥ pitaraḥ putrāstathaiva ca pitāmahāḥ |
76. mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ syālāḥ sambandhinastathā ||34||
77. etānna hantumicchāmi ghnato'pi madhusūdana |
78. api trailokyarājyasya hetoḥ kiṃ nu mahīkṛte ||35||
79. nihatya dhārtarāṣṭrānnaḥ kā prītiḥ syājjanārdana |
80. pāpamevāśrayedasmānhatvaitānātatāyinaḥ ||36||
81. tasmānnārhā vayaṃ hantuṃ dhārtarāṣṭrānsabāndhavān |
82. svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava ||37||
83. yadyapyete na paśyanti lobhopahatacetasaḥ |
84. kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ mitradrohe ca pātakam ||38||
85. kathaṃ na jñeyamasmābhiḥ pāpādasmānnivartitum |
86. kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ prapaśyadbhirjanārdana ||39||
87. kulakṣaye praṇaśyanti kuladharmāḥ sanātanāḥ |
88. dharme naṣṭe kulaṃ kṛtsnamadharmo'bhibhavatyuta ||40||
89. adharmābhibhavātkṛṣṇa praduṣyanti kulastriyaḥ |
90. strīṣu duṣṭāsu vārṣṇeya jāyate varṇasaṅkaraḥ ||41||
91. saṅkaro narakāyaiva kulaghnānāṃ kulasya ca |
92. patanti pitaro hyeṣāṃ luptapiṇḍodakakriyāḥ ||42||
93. doṣairetaiḥ kulaghnānāṃ varṇasaṅkarakārakaiḥ |
94. utsādyante jātidharmāḥ kuladharmāśca śāśvatāḥ ||43||
95. utsannakuladharmāṇāṃ manuṣyāṇāṃ janārdana |
96. narake niyataṃ vāso bhavatītyanuśuśruma ||44||
97. aho bata mahatpāpaṃ kartuṃ vyavasitā vayam |
98. yadrājyasukhalobhena hantuṃ svajanamudyatāḥ ||45||
99. yadi māmapratīkāramaśastraṃ śastrapāṇayaḥ |
100. dhārtarāṣṭrā raṇe hanyustanme kṣemataraṃ bhavet ||46||
101. evamuktvārjunaḥ saṅkhye rathopastha upāviśat |
102. visṛjya saśaraṃ cāpaṃ śokasaṃvignamānasaḥ ||47||
103. 24
104. sañjaya uvāca||
105. taṃ tathā kṛpayāviṣṭamaśrupūrṇākulekṣaṇam |
106. viṣīdantamidaṃ vākyamuvāca madhusūdanaḥ ||1||
107. śrībhagavānuvāca||
108. kutastvā kaśmalamidaṃ viṣame samupasthitam |
109. anāryajuṣṭamasvargyamakīrtikaramarjuna ||2||
110. klaibyaṃ mā sma gamaḥ pārtha naitattvayyupapadyate |
111. kṣudraṃ hṛdayadaurbalyaṃ tyaktvottiṣṭha parantapa ||3||
112. arjuna uvāca||
113. kathaṃ bhīṣmamahaṃ saṅkhye droṇaṃ ca madhusūdana |
114. iṣubhiḥ pratiyotsyāmi pūjārhāvarisūdana ||4||
115. gurūnahatvā hi mahānubhāvā; ñśreyo bhoktuṃ bhaikṣamapīha loke |
116. hatvārthakāmāṃstu gurūnihaiva; bhuñjīya bhogānrudhirapradigdhān ||5||
117. na caitadvidmaḥ kataranno garīyo; yadvā jayema yadi vā no jayeyuḥ |
118. yāneva hatvā na jijīviṣāma; ste'vasthitāḥ pramukhe dhārtarāṣṭrāḥ ||6||
119. kārpaṇyadoṣopahatasvabhāvaḥ; pṛcchāmi tvāṃ dharmasaṃmūḍhacetāḥ |
120. yacchreyaḥ syānniścitaṃ brūhi tanme; śiṣyaste'haṃ śādhi māṃ tvāṃ prapannam ||7||
121. na hi prapaśyāmi mamāpanudyā; dyacchokamucchoṣaṇamindriyāṇām |
122. avāpya bhūmāvasapatnamṛddhaṃ; rājyaṃ surāṇāmapi cādhipatyam ||8||
123. sañjaya uvāca||
124. evamuktvā hṛṣīkeśaṃ guḍākeśaḥ parantapa |
125. na yotsya iti govindamuktvā tūṣṇīṃ babhūva ha ||9||
126. tamuvāca hṛṣīkeśaḥ prahasanniva bhārata |
127. senayorubhayormadhye viṣīdantamidaṃ vacaḥ ||10||
128. śrībhagavānuvāca||
129. aśocyānanvaśocastvaṃ prajñāvādāṃśca bhāṣase |
130. gatāsūnagatāsūṃśca nānuśocanti paṇḍitāḥ ||11||
131. na tvevāhaṃ jātu nāsaṃ na tvaṃ neme janādhipāḥ |
132. na caiva na bhaviṣyāmaḥ sarve vayamataḥ param ||12||
133. dehino'sminyathā dehe kaumāraṃ yauvanaṃ jarā |
134. tathā dehāntaraprāptirdhīrastatra na muhyati ||13||
135. mātrāsparśāstu kaunteya śītoṣṇasukhaduḥkhadāḥ |
136. āgamāpāyino'nityāstāṃstitikṣasva bhārata ||14||
137. yaṃ hi na vyathayantyete puruṣaṃ puruṣarṣabha |
138. samaduḥkhasukhaṃ dhīraṃ so'mṛtatvāya kalpate ||15||
139. nāsato vidyate bhāvo nābhāvo vidyate sataḥ |
140. ubhayorapi dṛṣṭo'ntastvanayostattvadarśibhiḥ ||16||
141. avināśi tu tadviddhi yena sarvamidaṃ tatam |
142. vināśamavyayasyāsya na kaścitkartumarhati ||17||
143. antavanta ime dehā nityasyoktāḥ śarīriṇaḥ |
144. anāśino'prameyasya tasmādyudhyasva bhārata ||18||
145. ya enaṃ vetti hantāraṃ yaścainaṃ manyate hatam |
146. ubhau tau na vijānīto nāyaṃ hanti na hanyate ||19||
147. na jāyate mriyate vā kadā ci; nnāyaṃ bhūtvā bhavitā vā na bhūyaḥ |
148. ajo nityaḥ śāśvato'yaṃ purāṇo; na hanyate hanyamāne śarīre ||20||
149. vedāvināśinaṃ nityaṃ ya enamajamavyayam |
150. kathaṃ sa puruṣaḥ pārtha kaṃ ghātayati hanti kam ||21||
151. vāsāṃsi jīrṇāni yathā vihāya; navāni gṛhṇāti naro'parāṇi |
152. tathā śarīrāṇi vihāya jīrṇā; nyanyāni saṃyāti navāni dehī ||22||
153. nainaṃ chindanti śastrāṇi nainaṃ dahati pāvakaḥ |
154. na cainaṃ kledayantyāpo na śoṣayati mārutaḥ ||23||
155. acchedyo'yamadāhyo'yamakledyo'śoṣya eva ca |
156. nityaḥ sarvagataḥ sthāṇuracalo'yaṃ sanātanaḥ ||24||
157. avyakto'yamacintyo'yamavikāryo'yamucyate |
158. tasmādevaṃ viditvainaṃ nānuśocitumarhasi ||25||
159. atha cainaṃ nityajātaṃ nityaṃ vā manyase mṛtam |
160. tathāpi tvaṃ mahābāho nainaṃ śocitumarhasi ||26||
161. jātasya hi dhruvo mṛtyurdhruvaṃ janma mṛtasya ca |
162. tasmādaparihārye'rthe na tvaṃ śocitumarhasi ||27||
163. avyaktādīni bhūtāni vyaktamadhyāni bhārata |
164. avyaktanidhanānyeva tatra kā paridevanā ||28||
165. āścaryavatpaśyati kaścidena; māścaryavadvadati tathaiva cānyaḥ |
166. āścaryavaccainamanyaḥ śṛṇoti; śrutvāpyenaṃ veda na caiva kaścit ||29||
167. dehī nityamavadhyo'yaṃ dehe sarvasya bhārata |
168. tasmātsarvāṇi bhūtāni na tvaṃ śocitumarhasi ||30||
169. svadharmamapi cāvekṣya na vikampitumarhasi |
170. dharmyāddhi yuddhācchreyo'nyatkṣatriyasya na vidyate ||31||
171. yadṛcchayā copapannaṃ svargadvāramapāvṛtam |
172. sukhinaḥ kṣatriyāḥ pārtha labhante yuddhamīdṛśam ||32||
173. atha cettvamimaṃ dharmyaṃ saṅgrāmaṃ na kariṣyasi |
174. tataḥ svadharmaṃ kīrtiṃ ca hitvā pāpamavāpsyasi ||33||
175. akīrtiṃ cāpi bhūtāni kathayiṣyanti te'vyayām |
176. sambhāvitasya cākīrtirmaraṇādatiricyate ||34||
177. bhayādraṇāduparataṃ maṃsyante tvāṃ mahārathāḥ |
178. yeṣāṃ ca tvaṃ bahumato bhūtvā yāsyasi lāghavam ||35||
179. avācyavādāṃśca bahūnvadiṣyanti tavāhitāḥ |
180. nindantastava sāmarthyaṃ tato duḥkhataraṃ nu kim ||36||
181. hato vā prāpsyasi svargaṃ jitvā vā bhokṣyase mahīm |
182. tasmāduttiṣṭha kaunteya yuddhāya kṛtaniścayaḥ ||37||
183. sukhaduḥkhe same kṛtvā lābhālābhau jayājayau |
184. tato yuddhāya yujyasva naivaṃ pāpamavāpsyasi ||38||
185. eṣā te'bhihitā sāṅkhye buddhiryoge tvimāṃ śṛṇu |
186. buddhyā yukto yayā pārtha karmabandhaṃ prahāsyasi ||39||
187. nehābhikramanāśo'sti pratyavāyo na vidyate |
188. svalpamapyasya dharmasya trāyate mahato bhayāt ||40||
189. vyavasāyātmikā buddhirekeha kurunandana |
190. bahuśākhā hyanantāśca buddhayo'vyavasāyinām ||41||
191. yāmimāṃ puṣpitāṃ vācaṃ pravadantyavipaścitaḥ |
192. vedavādaratāḥ pārtha nānyadastīti vādinaḥ ||42||
193. kāmātmānaḥ svargaparā janmakarmaphalapradām |
194. kriyāviśeṣabahulāṃ bhogaiśvaryagatiṃ prati ||43||
195. bhogaiśvaryaprasaktānāṃ tayāpahṛtacetasām |
196. vyavasāyātmikā buddhiḥ samādhau na vidhīyate ||44||
197. traiguṇyaviṣayā vedā nistraiguṇyo bhavārjuna |
198. nirdvaṃdvo nityasattvastho niryogakṣema ātmavān ||45||
199. yāvānartha udapāne sarvataḥ samplutodake |
200. tāvānsarveṣu vedeṣu brāhmaṇasya vijānataḥ ||46||
201. karmaṇyevādhikāraste mā phaleṣu kadācana |
202. mā karmaphalaheturbhūrmā te saṅgo'stvakarmaṇi ||47||
203. yogasthaḥ kuru karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā dhanañjaya |
204. siddhyasiddhyoḥ samo bhūtvā samatvaṃ yoga ucyate ||48||
205. dūreṇa hyavaraṃ karma buddhiyogāddhanañjaya |
206. buddhau śaraṇamanviccha kṛpaṇāḥ phalahetavaḥ ||49||
207. buddhiyukto jahātīha ubhe sukṛtaduṣkṛte |
208. tasmādyogāya yujyasva yogaḥ karmasu kauśalam ||50||
209. karmajaṃ buddhiyuktā hi phalaṃ tyaktvā manīṣiṇaḥ |
210. janmabandhavinirmuktāḥ padaṃ gacchantyanāmayam ||51||
211. yadā te mohakalilaṃ buddhirvyatitariṣyati |
212. tadā gantāsi nirvedaṃ śrotavyasya śrutasya ca ||52||
213. śrutivipratipannā te yadā sthāsyati niścalā |
214. samādhāvacalā buddhistadā yogamavāpsyasi ||53||
215. arjuna uvāca||
216. sthitaprajñasya kā bhāṣā samādhisthasya keśava |
217. sthitadhīḥ kiṃ prabhāṣeta kimāsīta vrajeta kim ||54||
218. śrībhagavānuvāca||
219. prajahāti yadā kāmānsarvānpārtha manogatān |
220. ātmanyevātmanā tuṣṭaḥ sthitaprajñastadocyate ||55||
221. duḥkheṣvanudvignamanāḥ sukheṣu vigataspṛhaḥ |
222. vītarāgabhayakrodhaḥ sthitadhīrmunirucyate ||56||
223. yaḥ sarvatrānabhisnehastattatprāpya śubhāśubham |
224. nābhinandati na dveṣṭi tasya prajñā pratiṣṭhitā ||57||
225. yadā saṃharate cāyaṃ kūrmo'ṅgānīva sarvaśaḥ |
226. indriyāṇīndriyārthebhyastasya prajñā pratiṣṭhitā ||58||
227. viṣayā vinivartante nirāhārasya dehinaḥ |
228. rasavarjaṃ raso'pyasya paraṃ dṛṣṭvā nivartate ||59||
229. yatato hyapi kaunteya puruṣasya vipaścitaḥ |
230. indriyāṇi pramāthīni haranti prasabhaṃ manaḥ ||60||
231. tāni sarvāṇi saṃyamya yukta āsīta matparaḥ |
232. vaśe hi yasyendriyāṇi tasya prajñā pratiṣṭhitā ||61||
233. dhyāyato viṣayānpuṃsaḥ saṅgasteṣūpajāyate |
234. saṅgātsañjāyate kāmaḥ kāmātkrodho'bhijāyate ||62||
235. krodhādbhavati saṃmohaḥ saṃmohātsmṛtivibhramaḥ |
236. smṛtibhraṃśādbuddhināśo buddhināśātpraṇaśyati ||63||
237. rāgadveṣaviyuktaistu viṣayānindriyaiścaran |
238. ātmavaśyairvidheyātmā prasādamadhigacchati ||64||
239. prasāde sarvaduḥkhānāṃ hānirasyopajāyate |
240. prasannacetaso hyāśu buddhiḥ paryavatiṣṭhate ||65||
241. nāsti buddhirayuktasya na cāyuktasya bhāvanā |
242. na cābhāvayataḥ śāntiraśāntasya kutaḥ sukham ||66||
243. indriyāṇāṃ hi caratāṃ yanmano'nuvidhīyate |
244. tadasya harati prajñāṃ vāyurnāvamivāmbhasi ||67||
245. tasmādyasya mahābāho nigṛhītāni sarvaśaḥ |
246. indriyāṇīndriyārthebhyastasya prajñā pratiṣṭhitā ||68||
247. yā niśā sarvabhūtānāṃ tasyāṃ jāgarti saṃyamī |
248. yasyāṃ jāgrati bhūtāni sā niśā paśyato muneḥ ||69||
249. āpūryamāṇamacalapratiṣṭhaṃ; samudramāpaḥ praviśanti yadvat |
250. tadvatkāmā yaṃ praviśanti sarve; sa śāntimāpnoti na kāmakāmī ||70||
251. vihāya kāmānyaḥ sarvānpumāṃścarati niḥspṛhaḥ |
252. nirmamo nirahaṅkāraḥ sa śāntimadhigacchati ||71||
253. eṣā brāhmī sthitiḥ pārtha naināṃ prāpya vimuhyati |
254. sthitvāsyāmantakāle'pi brahmanirvāṇamṛcchati ||72||
255. 25
256. arjuna uvāca||
257. jyāyasī cetkarmaṇaste matā buddhirjanārdana |
258. tatkiṃ karmaṇi ghore māṃ niyojayasi keśava ||1||
259. vyāmiśreṇaiva vākyena buddhiṃ mohayasīva me |
260. tadekaṃ vada niścitya yena śreyo'hamāpnuyām ||2||
261. śrībhagavānuvāca||
262. loke'smindvividhā niṣṭhā purā proktā mayānagha |
263. jñānayogena sāṅkhyānāṃ karmayogena yoginām ||3||
264. na karmaṇāmanārambhānnaiṣkarmyaṃ puruṣo'śnute |
265. na ca saṃnyasanādeva siddhiṃ samadhigacchati ||4||
266. na hi kaścitkṣaṇamapi jātu tiṣṭhatyakarmakṛt |
267. kāryate hyavaśaḥ karma sarvaḥ prakṛtijairguṇaiḥ ||5||
268. karmendriyāṇi saṃyamya ya āste manasā smaran |
269. indriyārthānvimūḍhātmā mithyācāraḥ sa ucyate ||6||
270. yastvindriyāṇi manasā niyamyārabhate'rjuna |
271. karmendriyaiḥ karmayogamasaktaḥ sa viśiṣyate ||7||
272. niyataṃ kuru karma tvaṃ karma jyāyo hyakarmaṇaḥ |
273. śarīrayātrāpi ca te na prasidhyedakarmaṇaḥ ||8||
274. yajñārthātkarmaṇo'nyatra loko'yaṃ karmabandhanaḥ |
275. tadarthaṃ karma kaunteya muktasaṅgaḥ samācara ||9||
276. sahayajñāḥ prajāḥ sṛṣṭvā purovāca prajāpatiḥ |
277. anena prasaviṣyadhvameṣa vo'stviṣṭakāmadhuk ||10||
278. devānbhāvayatānena te devā bhāvayantu vaḥ |
279. parasparaṃ bhāvayantaḥ śreyaḥ paramavāpsyatha ||11||
280. iṣṭānbhogānhi vo devā dāsyante yajñabhāvitāḥ |
281. tairdattānapradāyaibhyo yo bhuṅkte stena eva saḥ ||12||
282. yajñaśiṣṭāśinaḥ santo mucyante sarvakilbiṣaiḥ |
283. bhuñjate te tvaghaṃ pāpā ye pacantyātmakāraṇāt ||13||
284. annādbhavanti bhūtāni parjanyādannasambhavaḥ |
285. yajñādbhavati parjanyo yajñaḥ karmasamudbhavaḥ ||14||
286. karma brahmodbhavaṃ viddhi brahmākṣarasamudbhavam |
287. tasmātsarvagataṃ brahma nityaṃ yajñe pratiṣṭhitam ||15||
288. evaṃ pravartitaṃ cakraṃ nānuvartayatīha yaḥ |
289. aghāyurindriyārāmo moghaṃ pārtha sa jīvati ||16||
290. yastvātmaratireva syādātmatṛptaśca mānavaḥ |
291. ātmanyeva ca santuṣṭastasya kāryaṃ na vidyate ||17||
292. naiva tasya kṛtenārtho nākṛteneha kaścana |
293. na cāsya sarvabhūteṣu kaścidarthavyapāśrayaḥ ||18||
294. tasmādasaktaḥ satataṃ kāryaṃ karma samācara |
295. asakto hyācarankarma paramāpnoti pūruṣaḥ ||19||
296. karmaṇaiva hi saṃsiddhimāsthitā janakādayaḥ |
297. lokasaṅgrahamevāpi sampaśyankartumarhasi ||20||
298. yadyadācarati śreṣṭhastattadevetaro janaḥ |
299. sa yatpramāṇaṃ kurute lokastadanuvartate ||21||
300. na me pārthāsti kartavyaṃ triṣu lokeṣu kiñcana |
301. nānavāptamavāptavyaṃ varta eva ca karmaṇi ||22||
302. yadi hyahaṃ na varteyaṃ jātu karmaṇyatandritaḥ |
303. mama vartmānuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ ||23||
304. utsīdeyurime lokā na kuryāṃ karma cedaham |
305. saṅkarasya ca kartā syāmupahanyāmimāḥ prajāḥ ||24||
306. saktāḥ karmaṇyavidvāṃso yathā kurvanti bhārata |
307. kuryādvidvāṃstathāsaktaścikīrṣurlokasaṅgraham ||25||
308. na buddhibhedaṃ janayedajñānāṃ karmasaṅginām |
309. joṣayetsarvakarmāṇi vidvānyuktaḥ samācaran ||26||
310. prakṛteḥ kriyamāṇāni guṇaiḥ karmāṇi sarvaśaḥ |
311. ahaṅkāravimūḍhātmā kartāhamiti manyate ||27||
312. tattvavittu mahābāho guṇakarmavibhāgayoḥ |
313. guṇā guṇeṣu vartanta iti matvā na sajjate ||28||
314. prakṛterguṇasaṃmūḍhāḥ sajjante guṇakarmasu |
315. tānakṛtsnavido mandānkṛtsnavinna vicālayet ||29||
316. mayi sarvāṇi karmāṇi saṃnyasyādhyātmacetasā |
317. nirāśīrnirmamo bhūtvā yudhyasva vigatajvaraḥ ||30||
318. ye me matamidaṃ nityamanutiṣṭhanti mānavāḥ |
319. śraddhāvanto'nasūyanto mucyante te'pi karmabhiḥ ||31||
320. ye tvetadabhyasūyanto nānutiṣṭhanti me matam |
321. sarvajñānavimūḍhāṃstānviddhi naṣṭānacetasaḥ ||32||
322. sadṛśaṃ ceṣṭate svasyāḥ prakṛterjñānavānapi |
323. prakṛtiṃ yānti bhūtāni nigrahaḥ kiṃ kariṣyati ||33||
324. indriyasyendriyasyārthe rāgadveṣau vyavasthitau |
325. tayorna vaśamāgacchettau hyasya paripanthinau ||34||
326. śreyānsvadharmo viguṇaḥ paradharmātsvanuṣṭhitāt |
327. svadharme nidhanaṃ śreyaḥ paradharmo bhayāvahaḥ ||35||
328. arjuna uvāca||
329. atha kena prayukto'yaṃ pāpaṃ carati pūruṣaḥ |
330. anicchannapi vārṣṇeya balādiva niyojitaḥ ||36||
331. śrībhagavānuvāca||
332. kāma eṣa krodha eṣa rajoguṇasamudbhavaḥ |
333. mahāśano mahāpāpmā viddhyenamiha vairiṇam ||37||
334. dhūmenāvriyate vahniryathādarśo malena ca |
335. yatholbenāvṛto garbhastathā tenedamāvṛtam ||38||
336. āvṛtaṃ jñānametena jñānino nityavairiṇā |
337. kāmarūpeṇa kaunteya duṣpūreṇānalena ca ||39||
338. indriyāṇi mano buddhirasyādhiṣṭhānamucyate |
339. etairvimohayatyeṣa jñānamāvṛtya dehinam ||40||
340. tasmāttvamindriyāṇyādau niyamya bharatarṣabha |
341. pāpmānaṃ prajahihyenaṃ jñānavijñānanāśanam ||41||
342. indriyāṇi parāṇyāhurindriyebhyaḥ paraṃ manaḥ |
343. manasastu parā buddhiryo buddheḥ paratastu saḥ ||42||
344. evaṃ buddheḥ paraṃ buddhvā saṃstabhyātmānamātmanā |
345. jahi śatruṃ mahābāho kāmarūpaṃ durāsadam ||43||

ไทย-ทั่วไป(แบบปรับรูป)

1. ๚๖ มะหาภาระเต ภีษมะปรรวัม ๚
2. ภะคะวัทคีตาปรรวะ
4. .................................
6. ๒๓
7. ธฤตะราษฏระ อุวาจะ๚
8. ธรรมักเษเตร กุรุกเษเตร สะมะเวตา ยุยุตสะวะห์ ฯ
9. มามะกาห์ ปาณฑะวาศไจวะ กิมะกุรวะตะ สัญชะยะ ๚๑๚
10. สัญชะยะ อุวาจะ๚
11. ทฤษฏวา ตุ ปาณฑะวานีกัม วยูฒัม ทุรโยธะนัสตะทา ฯ
12. อาจารยะมุปะสังคัมยะ ราชา วะจะนะมะพระวีต ๚๒๚
13. ปัศไยตาม ปาณฑุปุตราณามาจารยะ มะหะตีม จะมูม ฯ
14. วยูฒาม ทรุปะทะปุเตรณะ ตะวะ ศิษเยณะ ธีมะตา ๚๓๚
15. อะตระ ศูรา มะเหษวาสา ภีมารชุนะสะมา ยุธิ ฯ
16. ยุยุธาโน วิราฏัศจะ ทรุปะทัศจะ มะหาระถะห์ ๚๔๚
17. ธฤษฏะเกตุศเจกิตานะห์ กาศิราชัศจะ วีรยะวาน ฯ
18. ปุรุชิตกุนติโภชัศจะ ไศพยัศจะ นะระปุงคะวะห์ ๚๕๚
19. ยุธามันยุศจะ วิกรานตะ อุตตะเมาชาศจะ วีรยะวาน ฯ
20. เสาภะโทร เทราปะเทยาศจะ สรรวะ เอวะ มะหาระถาห์ ๚๖๚
21. อัสมากัม ตุ วิศิษฏา เย ตานนิโพธะ ทวิโชตตะมะ ฯ
22. นายะกา มะมะ ไสนยัสยะ สัญชญารถัม ตานพระวีมิ เต ๚๗๚
23. ภะวานภีษมัศจะ กรรณัศจะ กฤปัศจะ สะมิติญชะยะห์ ฯ
24. อัศวัตถามา วิกรรณัศจะ เสามะทัตติสตะไถวะ จะ ๚๘๚
25. อันเย จะ พะหะวะห์ ศูรา มะทรรเถ ตยักตะชีวิตาห์ ฯ
26. นานาศัสตระประหะระณาห์ สรรเว ยุทธะวิศาระทาห์ ๚๙๚
27. อะปรรยาปตัม ตะทัสมากัม พะลัม ภีษมาภิรักษิตัม ฯ
28. ปรรยาปตัม ตวิทะเมเตษาม พะลัม ภีมาภิรักษิตัม ๚๑๐๚
29. อะยะเนษุ จะ สรรเวษุ ยะถาภาคะมะวัสถิตาห์ ฯ
30. ภีษมะเมวาภิรักษันตุ ภะวันตะห์ สรรวะ เอวะ หิ ๚๑๑๚
31. ตัสยะ สัญชะนะยันหรรษัม กุรุวฤทธะห์ ปิตามะหะห์ ฯ
32. สิมหะนาทัม วินัทโยจไจห์ ศังขัม ทัธเมา ประตาปะวาน ๚๑๒๚
33. ตะตะห์ ศังขาศจะ เภรยัศจะ ปะณะวานะกะโคมุขาห์ ฯ
34. สะหะไสวาภยะหันยันตะ สะ ศัพทัสตุมุโล'ภะวัต ๚๑๓๚
35. ตะตะห์ ศเวไตรหะไยรยุกเต มะหะติ สยันทะเน สถิเตา ฯ
36. มาธะวะห์ ปาณฑะวัศไจวะ ทิวเยา ศังเขา ประทัธมะตุห์ ๚๑๔๚
37. ปาญจะชันยัม หฤษีเกโศ เทวะทัตตัม ธะนัญชะยะห์ ฯ
38. เปาณฑรัม ทัธเมา มะหาศังขัม ภีมะกรรมา วฤโกทะระห์ ๚๑๕๚
39. อะนันตะวิชะยัม ราชา กุนตีปุโตร ยุธิษฐิระห์ ฯ
40. นะกุละห์ สะหะเทวัศจะ สุโฆษะมะณิปุษปะเกา ๚๑๖๚
41. กาศยัศจะ ปะระเมษวาสะห์ ศิขัณฑี จะ มะหาระถะห์ ฯ
42. ธฤษฏัทยุมโน วิราฏัศจะ สาตยะกิศจาปะราชิตะห์ ๚๑๗๚
43. ทรุปะโท เทราปะเทยาศจะ สรรวะศะห์ ปฤถิวีปะเต ฯ
44. เสาภัทรัศจะ มะหาพาหุห์ ศังขานทัธมุห์ ปฤถักปฤถัก ๚๑๘๚
45. สะ โฆโษ ธารตะราษฏราณาม หฤทะยานิ วยะทาระยัต ฯ
46. นะภัศจะ ปฤถิวีม ไจวะ ตุมุโล วยะนุนาทะยัน ๚๑๙๚
47. อะถะ วยะวัสถิตานทฤษฏวา ธารตะราษฏรานกะปิธวะชะห์ ฯ
48. ประวฤตเต ศัสตระสัมปาเต ธะนุรุทยัมยะ ปาณฑะวะห์ ๚๒๐๚
49. หฤษีเกศัม ตะทา วากยะมิทะมาหะ มะหีปะเต ฯ
50. เสนะโยรุภะโยรมัธเย ระถัม สถาปะยะ เม'จยุตะ ๚๒๑๚
51. ยาวะเทตานนิรีกเษ'หัม โยทธุกามานะวัสถิตาน ฯ
52. ไกรมะยา สะหะ โยทธะวยะมัสมินระณะสะมุทยะเม ๚๒๒๚
53. โยตสยะมานานะเวกเษ'หัม ยะ เอเต'ตระ สะมาคะตาห์ ฯ
54. ธารตะราษฏรัสยะ ทุรพุทเธรยุทเธ ปริยะจิกีรษะวะห์ ๚๒๓๚
55. เอวะมุกโต หฤษีเกโศ คุฑาเกเศนะ ภาระตะ ฯ
56. เสนะโยรุภะโยรมัธเย สถาปะยิตวา ระโถตตะมัม ๚๒๔๚
57. ภีษมะโทรณะประมุขะตะห์ สรรเวษาม จะ มะหีกษิตาม ฯ
58. อุวาจะ ปารถะ ปัศไยตานสะมะเวตานกุรูนิติ ๚๒๕๚
59. ตะตราปัศยัตสถิตานปารถะห์ ปิตṝนะถะ ปิตามะหาน ฯ
60. อาจารยานมาตุลานภราตṝนปุตรานเปาตรานสะขีมสตะถา ๚๒๖๚
61. ศวะศุรานสุหฤทัศไจวะ เสนะโยรุภะโยระปิ ฯ
62. ตานสะมีกษยะ สะ เกานเตยะห์ สรรวานพันธูนะวัสถิตาน ๚๒๗๚
63. กฤปะยา ปะระยาวิษโฏ วิษีทันนิทะมะพระวีต ฯ
64. ทฤษฏเวมานสวะชะนานกฤษณะ ยุยุตสูนสะมะวัสถิตาน ๚๒๘๚
65. สีทันติ มะมะ คาตราณิ มุขัม จะ ปะริศุษยะติ ฯ
66. เวปะถุศจะ ศะรีเร เม โรมะหรรษัศจะ ชายะเต ๚๒๙๚
67. คาณฑีวัม สรัมสะเต หัสตาตตวักไจวะ ปะริทหยะเต ฯ
68. นะ จะ ศักโนมยะวัสถาตุม ภระมะตีวะ จะ เม มะนะห์ ๚๓๐๚
69. นิมิตตานิ จะ ปัศยามิ วิปะรีตานิ เกศะวะ ฯ
70. นะ จะ เศรโย'นุปัศยามิ หัตวา สวะชะนะมาหะเว ๚๓๑๚
71. นะ กางกเษ วิชะยัม กฤษณะ นะ จะ ราชยัม สุขานิ จะ ฯ
72. กิม โน ราชเยนะ โควินทะ กิม โภไครชีวิเตนะ วา ๚๓๒๚
73. เยษามรรเถ กางกษิตัม โน ราชยัม โภคาห์ สุขานิ จะ ฯ
74. ตะ อิเม'วัสถิตา ยุทเธ ปราณามสตยักตวา ธะนานิ จะ ๚๓๓๚
75. อาจารยาห์ ปิตะระห์ ปุตราสตะไถวะ จะ ปิตามะหาห์ ฯ
76. มาตุลาห์ ศวะศุราห์ เปาตราห์ สยาลาห์ สัมพันธินัสตะถา ๚๓๔๚
77. เอตานนะ หันตุมิจฉามิ ฆนะโต'ปิ มะธุสูทะนะ ฯ
78. อะปิ ไตรโลกยะราชยัสยะ เหโตห์ กิม นุ มะหีกฤเต ๚๓๕๚
79. นิหัตยะ ธารตะราษฏรานนะห์ กา ปรีติห์ สยาชชะนารทะนะ ฯ
80. ปาปะเมวาศระเยทัสมานหัตไวตานาตะตายินะห์ ๚๓๖๚
81. ตัสมานนารหา วะยัม หันตุม ธารตะราษฏรานสะพานธะวาน ฯ
82. สวะชะนัม หิ กะถัม หัตวา สุขินะห์ สยามะ มาธะวะ ๚๓๗๚
83. ยัทยัปเยเต นะ ปัศยันติ โลโภปะหะตะเจตะสะห์ ฯ
84. กุลักษะยะกฤตัม โทษัม มิตระโทรเห จะ ปาตะกัม ๚๓๘๚
85. กะถัม นะ ชเญยะมัสมาภิห์ ปาปาทัสมานนิวรรติตุม ฯ
86. กุลักษะยะกฤตัม โทษัม ประปัศยัทภิรชะนารทะนะ ๚๓๙๚
87. กุลักษะเย ประณัศยันติ กุละธรรมาห์ สะนาตะนาห์ ฯ
88. ธรรเม นัษเฏ กุลัม กฤตสนะมะธรรโม'ภิภะวัตยุตะ ๚๔๐๚
89. อะธรรมาภิภะวาตกฤษณะ ประทุษยันติ กุลัสตริยะห์ ฯ
90. สตรีษุ ทุษฏาสุ วารษเณยะ ชายะเต วรรณะสังกะระห์ ๚๔๑๚
91. สังกะโร นะระกาไยวะ กุลัฆนานาม กุลัสยะ จะ ฯ
92. ปะตันติ ปิตะโร หเยษาม ลุปตะปิณโฑทะกะกริยาห์ ๚๔๒๚
93. โทไษเรไตห์ กุลัฆนานาม วรรณะสังกะระการะไกห์ ฯ
94. อุตสาทยันเต ชาติธรรมาห์ กุละธรรมาศจะ ศาศวะตาห์ ๚๔๓๚
95. อุตสันนะกุละธรรมาณาม มะนุษยาณาม ชะนารทะนะ ฯ
96. นะระเก นิยะตัม วาโส ภะวะตีตยะนุศุศรุมะ ๚๔๔๚
97. อะโห พะตะ มะหัตปาปัม กรรตุม วยะวะสิตา วะยัม ฯ
98. ยัทราชยะสุขะโลเภนะ หันตุม สวะชะนะมุทยะตาห์ ๚๔๕๚
99. ยะทิ มามะประตีการะมะศัสตรัม ศัสตระปาณะยะห์ ฯ
100. ธารตะราษฏรา ระเณ หันยุสตันเม กเษมะตะรัม ภะเวต ๚๔๖๚
101. เอวะมุกตวารชุนะห์ สังขเย ระโถปัสถะ อุปาวิศัต ฯ
102. วิสฤชยะ สะศะรัม จาปัม โศกะสัมวิคนะมานะสะห์ ๚๔๗๚
103. ๒๔
104. สัญชะยะ อุวาจะ๚
105. ตัม ตะถา กฤปะยาวิษฏะมะศรุปูรณากุเลกษะณัม ฯ
106. วิษีทันตะมิทัม วากยะมุวาจะ มะธุสูทะนะห์ ๚๑๚
107. ศรีภะคะวานุวาจะ๚
108. กุตัสตวา กัศมะละมิทัม วิษะเม สะมุปัสถิตัม ฯ
109. อะนารยะชุษฏะมัสวรรคยะมะกีรติกะระมรรชุนะ ๚๒๚
110. กไลพยัม มา สมะ คะมะห์ ปารถะ ไนตัตตวัยยุปะปัทยะเต ฯ
111. กษุทรัม หฤทะยะเทารพัลยัม ตยักตโวตติษฐะ ปะรันตะปะ ๚๓๚
112. อรรชุนะ อุวาจะ๚
113. กะถัม ภีษมะมะหัม สังขเย โทรณัม จะ มะธุสูทะนะ ฯ
114. อิษุภิห์ ประติโยตสยามิ ปูชารหาวะริสูทะนะ ๚๔๚
115. คุรูนะหัตวา หิ มะหานุภาวา; ญเศรโย โภกตุม ไภกษะมะปีหะ โลเก ฯ
116. หัตวารถะกามามสตุ คุรูนิไหวะ; ภุญชียะ โภคานรุธิระประทิคธาน ๚๕๚
117. นะ ไจตัทวิทมะห์ กะตะรันโน คะรีโย; ยัทวา ชะเยมะ ยะทิ วา โน ชะเยยุห์ ฯ
118. ยาเนวะ หัตวา นะ ชิชีวิษามะ; สเต'วัสถิตาห์ ประมุเข ธารตะราษฏราห์ ๚๖๚
119. การปัณยะโทโษปะหะตัสวะภาวะห์; ปฤจฉามิ ตวาม ธรรมะสัมมูฒะเจตาห์ ฯ
120. ยัจเฉรยะห์ สยานนิศจิตัม พรูหิ ตันเม; ศิษยัสเต'หัม ศาธิ มาม ตวาม ประปันนัม ๚๗๚
121. นะ หิ ประปัศยามิ มะมาปะนุทยา; ทยัจโฉกะมุจโฉษะณะมินทริยาณาม ฯ
122. อะวาปยะ ภูมาวะสะปัตนะมฤทธัม; ราชยัม สุราณามะปิ จาธิปัตยัม ๚๘๚
123. สัญชะยะ อุวาจะ๚
124. เอวะมุกตวา หฤษีเกศัม คุฑาเกศะห์ ปะรันตะปะ ฯ
125. นะ โยตสยะ อิติ โควินทะมุกตวา ตูษณีม พะภูวะ หะ ๚๙๚
126. ตะมุวาจะ หฤษีเกศะห์ ประหะสันนิวะ ภาระตะ ฯ
127. เสนะโยรุภะโยรมัธเย วิษีทันตะมิทัม วะจะห์ ๚๑๐๚
128. ศรีภะคะวานุวาจะ๚
129. อะโศจยานันวะโศจัสตวัม ปรัชญาวาทามศจะ ภาษะเส ฯ
130. คะตาสูนะคะตาสูมศจะ นานุโศจันติ ปัณฑิตาห์ ๚๑๑๚
131. นะ ตเววาหัม ชาตุ นาสัม นะ ตวัม เนเม ชะนาธิปาห์ ฯ
132. นะ ไจวะ นะ ภะวิษยามะห์ สรรเว วะยะมะตะห์ ปะรัม ๚๑๒๚
133. เทหิโน'สมินยะถา เทเห เกามารัม เยาวะนัม ชะรา ฯ
134. ตะถา เทหานตะรัปราปติรธีรัสตะตระ นะ มุหยะติ ๚๑๓๚
135. มาตราสปรรศาสตุ เกานเตยะ ศีโตษณะสุขะทุห์ขะทาห์ ฯ
136. อาคะมาปายิโน'นิตยาสตามสติติกษัสวะ ภาระตะ ๚๑๔๚
137. ยัม หิ นะ วยะถะยันตเยเต ปุรุษัม ปุรุษรรษะภะ ฯ
138. สะมะทุห์ขะสุขัม ธีรัม โส'มฤตัตวายะ กัลปะเต ๚๑๕๚
139. นาสะโต วิทยะเต ภาโว นาภาโว วิทยะเต สะตะห์ ฯ
140. อุภะโยระปิ ทฤษโฏ'นตัสตวะนะโยสตัตตวะทรรศิภิห์ ๚๑๖๚
141. อะวินาศิ ตุ ตัทวิทธิ เยนะ สรรวะมิทัม ตะตัม ฯ
142. วินาศะมะวยะยัสยาสยะ นะ กัศจิตกรรตุมรรหะติ ๚๑๗๚
143. อันตะวันตะ อิเม เทหา นิตยัสโยกตาห์ ศะรีริณะห์ ฯ
144. อะนาศิโน'ประเมยัสยะ ตัสมาทยุธยัสวะ ภาระตะ ๚๑๘๚
145. ยะ เอนัม เวตติ หันตารัม ยัศไจนัม มันยะเต หะตัม ฯ
146. อุเภา เตา นะ วิชานีโต นายัม หันติ นะ หันยะเต ๚๑๙๚
147. นะ ชายะเต มริยะเต วา กะทา จิ; นนายัม ภูตวา ภะวิตา วา นะ ภูยะห์ ฯ
148. อะโช นิตยะห์ ศาศวะโต'ยัม ปุราโณ; นะ หันยะเต หันยะมาเน ศะรีเร ๚๒๐๚
149. เวทาวินาศินัม นิตยัม ยะ เอนะมะชะมะวยะยัม ฯ
150. กะถัม สะ ปุรุษะห์ ปารถะ กัม ฆาตะยะติ หันติ กัม ๚๒๑๚
151. วาสามสิ ชีรณานิ ยะถา วิหายะ; นะวานิ คฤหณาติ นะโร'ปะราณิ ฯ
152. ตะถา ศะรีราณิ วิหายะ ชีรณา; นยันยานิ สัมยาติ นะวานิ เทหี ๚๒๒๚
153. ไนนัม ฉินทันติ ศัสตราณิ ไนนัม ทะหะติ ปาวะกะห์ ฯ
154. นะ ไจนัม กเลทะยันตยาโป นะ โศษะยะติ มารุตะห์ ๚๒๓๚
155. อัจเฉทโย'ยะมะทาหโย'ยะมักเลทโย'โศษยะ เอวะ จะ ฯ
156. นิตยะห์ สรรวะคะตะห์ สถาณุระจะโล'ยัม สะนาตะนะห์ ๚๒๔๚
157. อะวยักโต'ยะมะจินตโย'ยะมะวิการโย'ยะมุจยะเต ฯ
158. ตัสมาเทวัม วิทิตไวนัม นานุโศจิตุมรรหะสิ ๚๒๕๚
159. อะถะ ไจนัม นิตยะชาตัม นิตยัม วา มันยะเส มฤตัม ฯ
160. ตะถาปิ ตวัม มะหาพาโห ไนนัม โศจิตุมรรหะสิ ๚๒๖๚
161. ชาตัสยะ หิ ธรุโว มฤตยุรธรุวัม ชันมะ มฤตัสยะ จะ ฯ
162. ตัสมาทะปะริหารเย'รเถ นะ ตวัม โศจิตุมรรหะสิ ๚๒๗๚
163. อะวยักตาทีนิ ภูตานิ วยักตะมัธยานิ ภาระตะ ฯ
164. อะวยักตะนิธะนานเยวะ ตะตระ กา ปะริเทวะนา ๚๒๘๚
165. อาศจรรยะวัตปัศยะติ กัศจิเทนะ; มาศจรรยะวัทวะทะติ ตะไถวะ จานยะห์ ฯ
166. อาศจรรยะวัจไจนะมันยะห์ ศฤโณติ; ศรุตวาปเยนัม เวทะ นะ ไจวะ กัศจิต ๚๒๙๚
167. เทหี นิตยะมะวัธโย'ยัม เทเห สรรวะสยะ ภาระตะ ฯ
168. ตัสมาตสรรวาณิ ภูตานิ นะ ตวัม โศจิตุมรรหะสิ ๚๓๐๚
169. สวะธรรมะมะปิ จาเวกษยะ นะ วิกัมปิตุมรรหะสิ ฯ
170. ธรรมยาทธิ ยุทธาจเฉรโย'นยัตกษะตริยัสยะ นะ วิทยะเต ๚๓๑๚
171. ยะทฤจฉะยา โจปะปันนัม สวรรคัทวาระมะปาวฤตัม ฯ
172. สุขินะห์ กษะตริยาห์ ปารถะ ละภันเต ยุทธะมีทฤศัม ๚๓๒๚
173. อะถะ เจตตวะมิมัม ธรรมยัม สังครามัม นะ กะริษยะสิ ฯ
174. ตะตะห์ สวะธรรมัม กีรติม จะ หิตวา ปาปะมะวาปสยะสิ ๚๓๓๚
175. อะกีรติม จาปิ ภูตานิ กะถะยิษยันติ เต'วยะยาม ฯ
176. สัมภาวิตัสยะ จากีรติรมะระณาทะติริจยะเต ๚๓๔๚
177. ภะยาทระณาทุปะระตัม มัมสยันเต ตวาม มะหาระถาห์ ฯ
178. เยษาม จะ ตวัม พะหุมะโต ภูตวา ยาสยะสิ ลาฆะวัม ๚๓๕๚
179. อะวาจยะวาทามศจะ พะหูนวะทิษยันติ ตะวาหิตาห์ ฯ
180. นินทันตัสตะวะ สามรรถยัม ตะโต ทุห์ขะตะรัม นุ กิม ๚๓๖๚
181. หะโต วา ปราปสยะสิ สวรรคัม ชิตวา วา โภกษยะเส มะหีม ฯ
182. ตัสมาทุตติษฐะ เกานเตยะ ยุทธายะ กฤตะนิศจะยะห์ ๚๓๗๚
183. สุขะทุห์เข สะเม กฤตวา ลาภาลาเภา ชะยาชะเยา ฯ
184. ตะโต ยุทธายะ ยุชยัสวะ ไนวัม ปาปะมะวาปสยะสิ ๚๓๘๚
185. เอษา เต'ภิหิตา สางขเย พุทธิรโยเค ตวิมาม ศฤณุ ฯ
186. พุทธยา ยุกโต ยะยา ปารถะ กรรมะพันธัม ประหาสยะสิ ๚๓๙๚
187. เนหาภิกระมะนาโศ'สติ ปรัตยะวาโย นะ วิทยะเต ฯ
188. สวัลปะมัปยัสยะ ธรรมัสยะ ตรายะเต มะหะโต ภะยาต ๚๔๐๚
189. วยะวะสายาตมิกา พุทธิเรเกหะ กุรุนันทะนะ ฯ
190. พะหุศาขา หยะนันตาศจะ พุทธะโย'วยะวะสายินาม ๚๔๑๚
191. ยามิมาม ปุษปิตาม วาจัม ประวะทันตยะวิปัศจิตะห์ ฯ
192. เวทะวาทะระตาห์ ปารถะ นานยะทัสตีติ วาทินะห์ ๚๔๒๚
193. กามาตมานะห์ สวรรคะปะรา ชันมะกรรมะผะละประทาม ฯ
194. กริยาวิเศษะพะหุลาม โภไคศวรรยะคะติม ประติ ๚๔๓๚
195. โภไคศวรรยะประสักตานาม ตะยาปะหฤตะเจตะสาม ฯ
196. วยะวะสายาตมิกา พุทธิห์ สะมาเธา นะ วิธียะเต ๚๔๔๚
197. ไตรคุณยะวิษะยา เวทา นิสไตรคุณโย ภะวารชุนะ ฯ
198. นิรทวันทโว นิตยะสัตตวัสโถ นิรโยคักเษมะ อาตมะวาน ๚๔๕๚
199. ยาวานรรถะ อุทะปาเน สรรวะตะห์ สัมปลุโตทะเก ฯ
200. ตาวานสรรเวษุ เวเทษุ พราหมะณัสยะ วิชานะตะห์ ๚๔๖๚
201. กรรมัณเยวาธิการัสเต มา ผะเลษุ กะทาจะนะ ฯ
202. มา กรรมะผะละเหตุรภูรมา เต สังโค'สตวะกรรมะณิ ๚๔๗๚
203. โยคัสถะห์ กุรุ กรรมาณิ สังคัม ตยักตวา ธะนัญชะยะ ฯ
204. สิทธยะสิทธโยห์ สะโม ภูตวา สะมัตวัม โยคะ อุจยะเต ๚๔๘๚
205. ทูเรณะ หยะวะรัม กรรมะ พุทธิโยคาทธะนัญชะยะ ฯ
206. พุทเธา ศะระณะมันวิจฉะ กฤปะณาห์ ผะละเหตะวะห์ ๚๔๙๚
207. พุทธิยุกโต ชะหาตีหะ อุเภ สุกฤตะทุษกฤเต ฯ
208. ตัสมาทโยคายะ ยุชยัสวะ โยคะห์ กรรมะสุ เกาศะลัม ๚๕๐๚
209. กรรมะชัม พุทธิยุกตา หิ ผะลัม ตยักตวา มะนีษิณะห์ ฯ
210. ชันมะพันธะวินิรมุกตาห์ ปะทัม คัจฉันตยะนามะยัม ๚๕๑๚
211. ยะทา เต โมหะกะลิลัม พุทธิรวยะติตะริษยะติ ฯ
212. ตะทา คันตาสิ นิรเวทัม โศรตะวยัสยะ ศรุตัสยะ จะ ๚๕๒๚
213. ศรุติวิประติปันนา เต ยะทา สถาสยะติ นิศจะลา ฯ
214. สะมาธาวะจะลา พุทธิสตะทา โยคะมะวาปสยะสิ ๚๕๓๚
215. อรรชุนะ อุวาจะ๚
216. สถิตะปรัชญัสยะ กา ภาษา สะมาธิสถัสยะ เกศะวะ ฯ
217. สถิตะธีห์ กิม ประภาเษตะ กิมาสีตะ วระเชตะ กิม ๚๕๔๚
218. ศรีภะคะวานุวาจะ๚
219. ประชะหาติ ยะทา กามานสรรวานปารถะ มะโนคะตาน ฯ
220. อาตมันเยวาตมะนา ตุษฏะห์ สถิตะปรัชญัสตะโทจยะเต ๚๕๕๚
221. ทุห์เขษวะนุทวิคนะมะนาห์ สุเขษุ วิคะตัสปฤหะห์ ฯ
222. วีตะราคะภะยะโกรธะห์ สถิตะธีรมุนิรุจยะเต ๚๕๖๚
223. ยะห์ สรรวะตรานะภิสเนหัสตัตตัตปราปยะ ศุภาศุภัม ฯ
224. นาภินันทะติ นะ ทเวษฏิ ตัสยะ ปรัชญา ประติษฐิตา ๚๕๗๚
225. ยะทา สัมหะระเต จายัม กูรโม'งคานีวะ สรรวะศะห์ ฯ
226. อินทริยาณีนทริยารเถภยัสตัสยะ ปรัชญา ประติษฐิตา ๚๕๘๚
227. วิษะยา วินิวรรตันเต นิราหารัสยะ เทหินะห์ ฯ
228. ระสะวรรชัม ระโส'ปยัสยะ ปะรัม ทฤษฏวา นิวรรตะเต ๚๕๙๚
229. ยะตะโต หยะปิ เกานเตยะ ปุรุษัสยะ วิปัศจิตะห์ ฯ
230. อินทริยาณิ ประมาถีนิ หะรันติ ประสะภัม มะนะห์ ๚๖๐๚
231. ตานิ สรรวาณิ สัมยัมยะ ยุกตะ อาสีตะ มัตปะระห์ ฯ
232. วะเศ หิ ยัสเยนทริยาณิ ตัสยะ ปรัชญา ประติษฐิตา ๚๖๑๚
233. ธยายะโต วิษะยานปุมสะห์ สังคัสเตษูปะชายะเต ฯ
234. สังคาตสัญชายะเต กามะห์ กามาตโกรโธ'ภิชายะเต ๚๖๒๚
235. โกรธาทภะวะติ สัมโมหะห์ สัมโมหาตสมฤติวิภระมะห์ ฯ
236. สมฤติภรัมศาทพุทธินาโศ พุทธินาศาตประณัศยะติ ๚๖๓๚
237. ราคัทเวษะวิยุกไตสตุ วิษะยานินทริไยศจะรัน ฯ
238. อาตมะวัศไยรวิเธยาตมา ประสาทะมะธิคัจฉะติ ๚๖๔๚
239. ประสาเท สรรวะทุห์ขานาม หานิรัสโยปะชายะเต ฯ
240. ประสันนะเจตะโส หยาศุ พุทธิห์ ปรรยะวะติษฐะเต ๚๖๕๚
241. นาสติ พุทธิระยุกตัสยะ นะ จายุกตัสยะ ภาวะนา ฯ
242. นะ จาภาวะยะตะห์ ศานติระศานตัสยะ กุตะห์ สุขัม ๚๖๖๚
243. อินทริยาณาม หิ จะระตาม ยันมะโน'นุวิธียะเต ฯ
244. ตะทัสยะ หะระติ ปรัชญาม วายุรนาวะมิวามภะสิ ๚๖๗๚
245. ตัสมาทยัสยะ มะหาพาโห นิคฤหีตานิ สรรวะศะห์ ฯ
246. อินทริยาณีนทริยารเถภยัสตัสยะ ปรัชญา ประติษฐิตา ๚๖๘๚
247. ยา นิศา สรรวะภูตานาม ตัสยาม ชาครรติ สัมยะมี ฯ
248. ยัสยาม ชาคระติ ภูตานิ สา นิศา ปัศยะโต มุเนห์ ๚๖๙๚
249. อาปูรยะมาณะมะจะละประติษฐัม; สะมุทระมาปะห์ ประวิศันติ ยัทวัต ฯ
250. ตัทวัตกามา ยัม ประวิศันติ สรรเว; สะ ศานติมาปโนติ นะ กามะกามี ๚๗๐๚
251. วิหายะ กามานยะห์ สรรวานปุมามศจะระติ นิห์สปฤหะห์ ฯ
252. นิรมะโม นิระหังการะห์ สะ ศานติมะธิคัจฉะติ ๚๗๑๚
253. เอษา พราหมี สถิติห์ ปารถะ ไนนาม ปราปยะ วิมุหยะติ ฯ
254. สถิตวาสยามันตะกาเล'ปิ พรหมะนิรวาณะมฤจฉะติ ๚๗๒๚
255. ๒๕
256. อรรชุนะ อุวาจะ๚
257. ชยายะสี เจตกรรมะณัสเต มะตา พุทธิรชะนารทะนะ ฯ
258. ตัตกิม กรรมะณิ โฆเร มาม นิโยชะยะสิ เกศะวะ ๚๑๚
259. วยามิเศรไณวะ วากเยนะ พุทธิม โมหะยะสีวะ เม ฯ
260. ตะเทกัม วะทะ นิศจิตยะ เยนะ เศรโย'หะมาปนุยาม ๚๒๚
261. ศรีภะคะวานุวาจะ๚
262. โลเก'สมินทวิวิธา นิษฐา ปุรา โปรกตา มะยานะฆะ ฯ
263. ชญานะโยเคนะ สางขยานาม กรรมะโยเคนะ โยคินาม ๚๓๚
264. นะ กรรมะณามะนารัมภานไนษกรรมยัม ปุรุโษ'ศนุเต ฯ
265. นะ จะ สันนยะสะนาเทวะ สิทธิม สะมะธิคัจฉะติ ๚๔๚
266. นะ หิ กัศจิตกษะณะมะปิ ชาตุ ติษฐัตยะกรรมะกฤต ฯ
267. การยะเต หยะวะศะห์ กรรมะ สรรวะห์ ประกฤติไชรคุไณห์ ๚๕๚
268. กรรเมนทริยาณิ สัมยัมยะ ยะ อาสเต มะนะสา สมะรัน ฯ
269. อินทริยารถานวิมูฒาตมา มิถยาจาระห์ สะ อุจยะเต ๚๖๚
270. ยัสตวินทริยาณิ มะนะสา นิยัมยาระภะเต'รชุนะ ฯ
271. กรรเมนทริไยห์ กรรมะโยคะมะสักตะห์ สะ วิศิษยะเต ๚๗๚
272. นิยะตัม กุรุ กรรมะ ตวัม กรรมะ ชยาโย หยะกรรมะณะห์ ฯ
273. ศะรีระยาตราปิ จะ เต นะ ประสิธเยทะกรรมะณะห์ ๚๘๚
274. ยัชญารถาตกรรมะโณ'นยะตระ โลโก'ยัม กรรมะพันธะนะห์ ฯ
275. ตะทรรถัม กรรมะ เกานเตยะ มุกตะสังคะห์ สะมาจะระ ๚๙๚
276. สะหะยัชญาห์ ประชาห์ สฤษฏวา ปุโรวาจะ ประชาปะติห์ ฯ
277. อะเนนะ ประสะวิษยัธวะเมษะ โว'สตวิษฏะกามะธุก ๚๑๐๚
278. เทวานภาวะยะตาเนนะ เต เทวา ภาวะยันตุ วะห์ ฯ
279. ปะรัสปะรัม ภาวะยันตะห์ เศรยะห์ ปะระมะวาปสยะถะ ๚๑๑๚
280. อิษฏานโภคานหิ โว เทวา ทาสยันเต ยัชญะภาวิตาห์ ฯ
281. ไตรทัตตานะประทาไยภโย โย ภุงกเต สเตนะ เอวะ สะห์ ๚๑๒๚
282. ยัชญะศิษฏาศินะห์ สันโต มุจยันเต สรรวะกิลพิไษห์ ฯ
283. ภุญชะเต เต ตวะฆัม ปาปา เย ปะจันตยาตมะการะณาต ๚๑๓๚
284. อันนาทภะวันติ ภูตานิ ปรรชันยาทันนะสัมภะวะห์ ฯ
285. ยัชญาทภะวะติ ปรรชันโย ยัชญะห์ กรรมะสะมุทภะวะห์ ๚๑๔๚
286. กรรมะ พรหโมทภะวัม วิทธิ พรหมากษะระสะมุทภะวัม ฯ
287. ตัสมาตสรรวะคะตัม พรหมะ นิตยัม ยัชเญ ประติษฐิตัม ๚๑๕๚
288. เอวัม ประวรรติตัม จะกรัม นานุวรรตะยะตีหะ ยะห์ ฯ
289. อะฆายุรินทริยาราโม โมฆัม ปารถะ สะ ชีวะติ ๚๑๖๚
290. ยัสตวาตมะระติเรวะ สยาทาตมะตฤปตัศจะ มานะวะห์ ฯ
291. อาตมันเยวะ จะ สันตุษฏัสตัสยะ การยัม นะ วิทยะเต ๚๑๗๚
292. ไนวะ ตัสยะ กฤเตนารโถ นากฤเตเนหะ กัศจะนะ ฯ
293. นะ จาสยะ สรรวะภูเตษุ กัศจิทรรถะวยะปาศระยะห์ ๚๑๘๚
294. ตัสมาทะสักตะห์ สะตะตัม การยัม กรรมะ สะมาจะระ ฯ
295. อะสักโต หยาจะรันกรรมะ ปะระมาปโนติ ปูรุษะห์ ๚๑๙๚
296. กรรมะไณวะ หิ สัมสิทธิมาสถิตา ชะนะกาทะยะห์ ฯ
297. โลกะสังคระหะเมวาปิ สัมปัศยันกรรตุมรรหะสิ ๚๒๐๚
298. ยัทยะทาจะระติ เศรษฐัสตัตตะเทเวตะโร ชะนะห์ ฯ
299. สะ ยัตประมาณัม กุรุเต โลกัสตะทะนุวรรตะเต ๚๒๑๚
300. นะ เม ปารถาสติ กรรตะวยัม ตริษุ โลเกษุ กิญจะนะ ฯ
301. นานะวาปตะมะวาปตะวยัม วรรตะ เอวะ จะ กรรมะณิ ๚๒๒๚
302. ยะทิ หยะหัม นะ วรรเตยัม ชาตุ กรรมัณยะตันทริตะห์ ฯ
303. มะมะ วรรตมานุวรรตันเต มะนุษยาห์ ปารถะ สรรวะศะห์ ๚๒๓๚
304. อุตสีเทยุริเม โลกา นะ กุรยาม กรรมะ เจทะหัม ฯ
305. สังกะรัสยะ จะ กรรตา สยามุปะหันยามิมาห์ ประชาห์ ๚๒๔๚
306. สักตาห์ กรรมัณยะวิทวามโส ยะถา กุรวันติ ภาระตะ ฯ
307. กุรยาทวิทวามสตะถาสักตัศจิกีรษุรโลกะสังคระหัม ๚๒๕๚
308. นะ พุทธิเภทัม ชะนะเยทัชญานาม กรรมะสังคินาม ฯ
309. โชษะเยตสรรวะกรรมาณิ วิทวานยุกตะห์ สะมาจะรัน ๚๒๖๚
310. ประกฤเตห์ กริยะมาณานิ คุไณห์ กรรมาณิ สรรวะศะห์ ฯ
311. อะหังการะวิมูฒาตมา กรรตาหะมิติ มันยะเต ๚๒๗๚
312. ตัตตวะวิตตุ มะหาพาโห คุณะกรรมะวิภาคะโยห์ ฯ
313. คุณา คุเณษุ วรรตันตะ อิติ มัตวา นะ สัชชะเต ๚๒๘๚
314. ประกฤเตรคุณะสัมมูฒาห์ สัชชันเต คุณะกรรมะสุ ฯ
315. ตานะกฤตสนะวิโท มันทานกฤตสนะวินนะ วิจาละเยต ๚๒๙๚
316. มะยิ สรรวาณิ กรรมาณิ สันนยัสยาธยาตมะเจตะสา ฯ
317. นิราศีรนิรมะโม ภูตวา ยุธยัสวะ วิคะตัชวะระห์ ๚๓๐๚
318. เย เม มะตะมิทัม นิตยะมะนุติษฐันติ มานะวาห์ ฯ
319. ศรัทธาวันโต'นะสูยันโต มุจยันเต เต'ปิ กรรมะภิห์ ๚๓๑๚
320. เย ตเวตะทัภยะสูยันโต นานุติษฐันติ เม มะตัม ฯ
321. สรรวะชญานะวิมูฒามสตานวิทธิ นัษฏานะเจตะสะห์ ๚๓๒๚
322. สะทฤศัม เจษฏะเต สวัสยาห์ ประกฤเตรชญานะวานะปิ ฯ
323. ประกฤติม ยานติ ภูตานิ นิคระหะห์ กิม กะริษยะติ ๚๓๓๚
324. อินทริยัสเยนทริยัสยารเถ ราคัทเวเษา วยะวัสถิเตา ฯ
325. ตะโยรนะ วะศะมาคัจเฉตเตา หยัสยะ ปะริปันถิเนา ๚๓๔๚
326. เศรยานสวะธรรโม วิคุณะห์ ปะระธรรมาตสวะนุษฐิตาต ฯ
327. สวะธรรเม นิธะนัม เศรยะห์ ปะระธรรโม ภะยาวะหะห์ ๚๓๕๚
328. อรรชุนะ อุวาจะ๚
329. อะถะ เกนะ ประยุกโต'ยัม ปาปัม จะระติ ปูรุษะห์ ฯ
330. อะนิจฉันนะปิ วารษเณยะ พะลาทิวะ นิโยชิตะห์ ๚๓๖๚
331. ศรีภะคะวานุวาจะ๚
332. กามะ เอษะ โกรธะ เอษะ ระโชคุณะสะมุทภะวะห์ ฯ
333. มะหาศะโน มะหาปาปมา วิทธเยนะมิหะ ไวริณัม ๚๓๗๚
334. ธูเมนาวริยะเต วหนิรยะถาทรรโศ มะเลนะ จะ ฯ
335. ยะโถลเพนาวฤโต ครรภัสตะถา เตเนทะมาวฤตัม ๚๓๘๚
336. อาวฤตัม ชญานะเมเตนะ ชญานิโน นิตยะไวริณา ฯ
337. กามะรูเปณะ เกานเตยะ ทุษปูเรณานะเลนะ จะ ๚๓๙๚
338. อินทริยาณิ มะโน พุทธิรัสยาธิษฐานะมุจยะเต ฯ
339. เอไตรวิโมหะยัตเยษะ ชญานะมาวฤตยะ เทหินัม ๚๔๐๚
340. ตัสมาตตวะมินทริยาณยาเทา นิยัมยะ ภะระตรรษะภะ ฯ
341. ปาปมานัม ประชะหิหเยนัม ชญานะวิชญานะนาศะนัม ๚๔๑๚
342. อินทริยาณิ ปะราณยาหุรินทริเยภยะห์ ปะรัม มะนะห์ ฯ
343. มะนะสัสตุ ปะรา พุทธิรโย พุทเธห์ ปะระตัสตุ สะห์ ๚๔๒๚
344. เอวัม พุทเธห์ ปะรัม พุทธวา สัมสตัภยาตมานะมาตมะนา ฯ
345. ชะหิ ศะตรุม มะหาพาโห กามะรูปัม ทุราสะทัม ๚๔๓๚

ไทย-แบบแผน(แบบคงรูป)

1. ๚๖ มหาภารเต ภีษฺมปรฺวมฺ ๚
2. ภควทฺคีตาปรฺว
4. .................................
6. ๒๓
7. ธฤตราษฺฏฺร อุวาจ๚
8. ธรฺมกฺเษเตฺร กุรุกฺเษเตฺร สมเวตา ยุยุตฺสวะ ฯ
9. มามกาะ ปาณฺฑวาศฺไจว กิมกุรฺวต สญฺชย ๚๑๚
10. สญฺชย อุวาจ๚
11. ทฤษฺฏฺวา ตุ ปาณฺฑวานีกํ วฺยูฒํ ทุรฺโยธนสฺตทา ฯ
12. อาจารฺยมุปสงฺคมฺย ราชา วจนมพฺรวีตฺ ๚๒๚
13. ปศฺไยตํา ปาณฺฑุปุตฺราณามาจารฺย มหตีํ จมูมฺ ฯ
14. วฺยูฒํา ทฺรุปทปุเตฺรณ ตว ศิษฺเยณ ธีมตา ๚๓๚
15. อตฺร ศูรา มเหษฺวาสา ภีมารฺชุนสมา ยุธิ ฯ
16. ยุยุธาโน วิราฏศฺจ ทฺรุปทศฺจ มหารถะ ๚๔๚
17. ธฤษฺฏเกตุศฺเจกิตานะ กาศิราชศฺจ วีรฺยวานฺ ฯ
18. ปุรุชิตฺกุนฺติโภชศฺจ ไศพฺยศฺจ นรปุงฺควะ ๚๕๚
19. ยุธามนฺยุศฺจ วิกฺรานฺต อุตฺตเมาชาศฺจ วีรฺยวานฺ ฯ
20. เสาภโทฺร เทฺราปเทยาศฺจ สรฺว เอว มหารถาะ ๚๖๚
21. อสฺมากํ ตุ วิศิษฺฏา เย ตานฺนิโพธ ทฺวิโชตฺตม ฯ
22. นายกา มม ไสนฺยสฺย สญฺชฺญารฺถํ ตานฺพฺรวีมิ เต ๚๗๚
23. ภวานฺภีษฺมศฺจ กรฺณศฺจ กฤปศฺจ สมิติญฺชยะ ฯ
24. อศฺวตฺถามา วิกรฺณศฺจ เสามทตฺติสฺตไถว จ ๚๘๚
25. อนฺเย จ พหวะ ศูรา มทรฺเถ ตฺยกฺตชีวิตาะ ฯ
26. นานาศสฺตฺรปฺรหรณาะ สรฺเว ยุทฺธวิศารทาะ ๚๙๚
27. อปรฺยาปฺตํ ตทสฺมากํ พลํ ภีษฺมาภิรกฺษิตมฺ ฯ
28. ปรฺยาปฺตํ ตฺวิทเมเตษํา พลํ ภีมาภิรกฺษิตมฺ ๚๑๐๚
29. อยเนษุ จ สรฺเวษุ ยถาภาคมวสฺถิตาะ ฯ
30. ภีษฺมเมวาภิรกฺษนฺตุ ภวนฺตะ สรฺว เอว หิ ๚๑๑๚
31. ตสฺย สญฺชนยนฺหรฺษํ กุรุวฤทฺธะ ปิตามหะ ฯ
32. สิํหนาทํ วินทฺโยจฺไจะ ศงฺขํ ทธฺเมา ปฺรตาปวานฺ ๚๑๒๚
33. ตตะ ศงฺขาศฺจ เภรฺยศฺจ ปณวานกโคมุขาะ ฯ
34. สหไสวาภฺยหนฺยนฺต ส ศพฺทสฺตุมุโล'ภวตฺ ๚๑๓๚
35. ตตะ ศฺเวไตรฺหไยรฺยุกฺเต มหติ สฺยนฺทเน สฺถิเตา ฯ
36. มาธวะ ปาณฺฑวศฺไจว ทิวฺเยา ศงฺเขา ปฺรทธฺมตุะ ๚๑๔๚
37. ปาญฺจชนฺยํ หฤษีเกโศ เทวทตฺตํ ธนญฺชยะ ฯ
38. เปาณฺฑฺรํ ทธฺเมา มหาศงฺขํ ภีมกรฺมา วฤโกทระ ๚๑๕๚
39. อนนฺตวิชยํ ราชา กุนฺตีปุโตฺร ยุธิษฺฐิระ ฯ
40. นกุละ สหเทวศฺจ สุโฆษมณิปุษฺปเกา ๚๑๖๚
41. กาศฺยศฺจ ปรเมษฺวาสะ ศิขณฺฑี จ มหารถะ ฯ
42. ธฤษฺฏทฺยุมฺโน วิราฏศฺจ สาตฺยกิศฺจาปราชิตะ ๚๑๗๚
43. ทฺรุปโท เทฺราปเทยาศฺจ สรฺวศะ ปฤถิวีปเต ฯ
44. เสาภทฺรศฺจ มหาพาหุะ ศงฺขานฺทธฺมุะ ปฤถกฺปฤถกฺ ๚๑๘๚
45. ส โฆโษ ธารฺตราษฺฏฺราณํา หฤทยานิ วฺยทารยตฺ ฯ
46. นภศฺจ ปฤถิวีํ ไจว ตุมุโล วฺยนุนาทยนฺ ๚๑๙๚
47. อถ วฺยวสฺถิตานฺทฤษฺฏฺวา ธารฺตราษฺฏฺรานฺกปิธฺวชะ ฯ
48. ปฺรวฤตฺเต ศสฺตฺรสมฺปาเต ธนุรุทฺยมฺย ปาณฺฑวะ ๚๒๐๚
49. หฤษีเกศํ ตทา วากฺยมิทมาห มหีปเต ฯ
50. เสนโยรุภโยรฺมธฺเย รถํ สฺถาปย เม'จฺยุต ๚๒๑๚
51. ยาวเทตานฺนิรีกฺเษ'หํ โยทฺธุกามานวสฺถิตานฺ ฯ
52. ไกรฺมยา สห โยทฺธวฺยมสฺมินฺรณสมุทฺยเม ๚๒๒๚
53. โยตฺสฺยมานานเวกฺเษ'หํ ย เอเต'ตฺร สมาคตาะ ฯ
54. ธารฺตราษฺฏฺรสฺย ทุรฺพุทฺเธรฺยุทฺเธ ปฺริยจิกีรฺษวะ ๚๒๓๚
55. เอวมุกฺโต หฤษีเกโศ คุฑาเกเศน ภารต ฯ
56. เสนโยรุภโยรฺมธฺเย สฺถาปยิตฺวา รโถตฺตมมฺ ๚๒๔๚
57. ภีษฺมโทฺรณปฺรมุขตะ สรฺเวษํา จ มหีกฺษิตามฺ ฯ
58. อุวาจ ปารฺถ ปศฺไยตานฺสมเวตานฺกุรูนิติ ๚๒๕๚
59. ตตฺราปศฺยตฺสฺถิตานฺปารฺถะ ปิตฺṝนถ ปิตามหานฺ ฯ
60. อาจารฺยานฺมาตุลานฺภฺราตฺṝนฺปุตฺรานฺเปาตฺรานฺสขีํสฺตถา ๚๒๖๚
61. ศฺวศุรานฺสุหฤทศฺไจว เสนโยรุภโยรปิ ฯ
62. ตานฺสมีกฺษฺย ส เกานฺเตยะ สรฺวานฺพนฺธูนวสฺถิตานฺ ๚๒๗๚
63. กฤปยา ปรยาวิษฺโฏ วิษีทนฺนิทมพฺรวีตฺ ฯ
64. ทฤษฺฏฺเวมานฺสฺวชนานฺกฤษฺณ ยุยุตฺสูนฺสมวสฺถิตานฺ ๚๒๘๚
65. สีทนฺติ มม คาตฺราณิ มุขํ จ ปริศุษฺยติ ฯ
66. เวปถุศฺจ ศรีเร เม โรมหรฺษศฺจ ชายเต ๚๒๙๚
67. คาณฺฑีวํ สฺรํสเต หสฺตาตฺตฺวกฺไจว ปริทหฺยเต ฯ
68. น จ ศกฺโนมฺยวสฺถาตุํ ภฺรมตีว จ เม มนะ ๚๓๐๚
69. นิมิตฺตานิ จ ปศฺยามิ วิปรีตานิ เกศว ฯ
70. น จ เศฺรโย'นุปศฺยามิ หตฺวา สฺวชนมาหเว ๚๓๑๚
71. น กางฺกฺเษ วิชยํ กฤษฺณ น จ ราชฺยํ สุขานิ จ ฯ
72. กิํ โน ราชฺเยน โควินฺท กิํ โภไครฺชีวิเตน วา ๚๓๒๚
73. เยษามรฺเถ กางฺกฺษิตํ โน ราชฺยํ โภคาะ สุขานิ จ ฯ
74. ต อิเม'วสฺถิตา ยุทฺเธ ปฺราณําสฺตฺยกฺตฺวา ธนานิ จ ๚๓๓๚
75. อาจารฺยาะ ปิตระ ปุตฺราสฺตไถว จ ปิตามหาะ ฯ
76. มาตุลาะ ศฺวศุราะ เปาตฺราะ สฺยาลาะ สมฺพนฺธินสฺตถา ๚๓๔๚
77. เอตานฺน หนฺตุมิจฺฉามิ ฆฺนโต'ปิ มธุสูทน ฯ
78. อปิ ไตฺรโลกฺยราชฺยสฺย เหโตะ กิํ นุ มหีกฤเต ๚๓๕๚
79. นิหตฺย ธารฺตราษฺฏฺรานฺนะ กา ปฺรีติะ สฺยาชฺชนารฺทน ฯ
80. ปาปเมวาศฺรเยทสฺมานฺหตฺไวตานาตตายินะ ๚๓๖๚
81. ตสฺมานฺนารฺหา วยํ หนฺตุํ ธารฺตราษฺฏฺรานฺสพานฺธวานฺ ฯ
82. สฺวชนํ หิ กถํ หตฺวา สุขินะ สฺยาม มาธว ๚๓๗๚
83. ยทฺยปฺเยเต น ปศฺยนฺติ โลโภปหตเจตสะ ฯ
84. กุลกฺษยกฤตํ โทษํ มิตฺรโทฺรเห จ ปาตกมฺ ๚๓๘๚
85. กถํ น ชฺเญยมสฺมาภิะ ปาปาทสฺมานฺนิวรฺติตุมฺ ฯ
86. กุลกฺษยกฤตํ โทษํ ปฺรปศฺยทฺภิรฺชนารฺทน ๚๓๙๚
87. กุลกฺษเย ปฺรณศฺยนฺติ กุลธรฺมาะ สนาตนาะ ฯ
88. ธรฺเม นษฺเฏ กุลํ กฤตฺสฺนมธรฺโม'ภิภวตฺยุต ๚๔๐๚
89. อธรฺมาภิภวาตฺกฤษฺณ ปฺรทุษฺยนฺติ กุลสฺตฺริยะ ฯ
90. สฺตฺรีษุ ทุษฺฏาสุ วารฺษฺเณย ชายเต วรฺณสงฺกระ ๚๔๑๚
91. สงฺกโร นรกาไยว กุลฆฺนานํา กุลสฺย จ ฯ
92. ปตนฺติ ปิตโร หฺเยษํา ลุปฺตปิณฺโฑทกกฺริยาะ ๚๔๒๚
93. โทไษเรไตะ กุลฆฺนานํา วรฺณสงฺกรการไกะ ฯ
94. อุตฺสาทฺยนฺเต ชาติธรฺมาะ กุลธรฺมาศฺจ ศาศฺวตาะ ๚๔๓๚
95. อุตฺสนฺนกุลธรฺมาณํา มนุษฺยาณํา ชนารฺทน ฯ
96. นรเก นิยตํ วาโส ภวตีตฺยนุศุศฺรุม ๚๔๔๚
97. อโห พต มหตฺปาปํ กรฺตุํ วฺยวสิตา วยมฺ ฯ
98. ยทฺราชฺยสุขโลเภน หนฺตุํ สฺวชนมุทฺยตาะ ๚๔๕๚
99. ยทิ มามปฺรตีการมศสฺตฺรํ ศสฺตฺรปาณยะ ฯ
100. ธารฺตราษฺฏฺรา รเณ หนฺยุสฺตนฺเม กฺเษมตรํ ภเวตฺ ๚๔๖๚
101. เอวมุกฺตฺวารฺชุนะ สงฺขฺเย รโถปสฺถ อุปาวิศตฺ ฯ
102. วิสฤชฺย สศรํ จาปํ โศกสํวิคฺนมานสะ ๚๔๗๚
103. ๒๔
104. สญฺชย อุวาจ๚
105. ตํ ตถา กฤปยาวิษฺฏมศฺรุปูรฺณากุเลกฺษณมฺ ฯ
106. วิษีทนฺตมิทํ วากฺยมุวาจ มธุสูทนะ ๚๑๚
107. ศฺรีภควานุวาจ๚
108. กุตสฺตฺวา กศฺมลมิทํ วิษเม สมุปสฺถิตมฺ ฯ
109. อนารฺยชุษฺฏมสฺวรฺคฺยมกีรฺติกรมรฺชุน ๚๒๚
110. กฺไลพฺยํ มา สฺม คมะ ปารฺถ ไนตตฺตฺวยฺยุปปทฺยเต ฯ
111. กฺษุทฺรํ หฤทยเทารฺพลฺยํ ตฺยกฺตฺโวตฺติษฺฐ ปรนฺตป ๚๓๚
112. อรฺชุน อุวาจ๚
113. กถํ ภีษฺมมหํ สงฺขฺเย โทฺรณํ จ มธุสูทน ฯ
114. อิษุภิะ ปฺรติโยตฺสฺยามิ ปูชารฺหาวริสูทน ๚๔๚
115. คุรูนหตฺวา หิ มหานุภาวา; ญฺเศฺรโย โภกฺตุํ ไภกฺษมปีห โลเก ฯ
116. หตฺวารฺถกามําสฺตุ คุรูนิไหว; ภุญฺชีย โภคานฺรุธิรปฺรทิคฺธานฺ ๚๕๚
117. น ไจตทฺวิทฺมะ กตรนฺโน ครีโย; ยทฺวา ชเยม ยทิ วา โน ชเยยุะ ฯ
118. ยาเนว หตฺวา น ชิชีวิษาม; สฺเต'วสฺถิตาะ ปฺรมุเข ธารฺตราษฺฏฺราะ ๚๖๚
119. การฺปณฺยโทโษปหตสฺวภาวะ; ปฤจฺฉามิ ตฺวํา ธรฺมสํมูฒเจตาะ ฯ
120. ยจฺเฉฺรยะ สฺยานฺนิศฺจิตํ พฺรูหิ ตนฺเม; ศิษฺยสฺเต'หํ ศาธิ มํา ตฺวํา ปฺรปนฺนมฺ ๚๗๚
121. น หิ ปฺรปศฺยามิ มมาปนุทฺยา; ทฺยจฺโฉกมุจฺโฉษณมินฺทฺริยาณามฺ ฯ
122. อวาปฺย ภูมาวสปตฺนมฤทฺธํ; ราชฺยํ สุราณามปิ จาธิปตฺยมฺ ๚๘๚
123. สญฺชย อุวาจ๚
124. เอวมุกฺตฺวา หฤษีเกศํ คุฑาเกศะ ปรนฺตป ฯ
125. น โยตฺสฺย อิติ โควินฺทมุกฺตฺวา ตูษฺณีํ พภูว ห ๚๙๚
126. ตมุวาจ หฤษีเกศะ ปฺรหสนฺนิว ภารต ฯ
127. เสนโยรุภโยรฺมธฺเย วิษีทนฺตมิทํ วจะ ๚๑๐๚
128. ศฺรีภควานุวาจ๚
129. อโศจฺยานนฺวโศจสฺตฺวํ ปฺรชฺญาวาทําศฺจ ภาษเส ฯ
130. คตาสูนคตาสูํศฺจ นานุโศจนฺติ ปณฺฑิตาะ ๚๑๑๚
131. น ตฺเววาหํ ชาตุ นาสํ น ตฺวํ เนเม ชนาธิปาะ ฯ
132. น ไจว น ภวิษฺยามะ สรฺเว วยมตะ ปรมฺ ๚๑๒๚
133. เทหิโน'สฺมินฺยถา เทเห เกามารํ เยาวนํ ชรา ฯ
134. ตถา เทหานฺตรปฺราปฺติรฺธีรสฺตตฺร น มุหฺยติ ๚๑๓๚
135. มาตฺราสฺปรฺศาสฺตุ เกานฺเตย ศีโตษฺณสุขทุะขทาะ ฯ
136. อาคมาปายิโน'นิตฺยาสฺตําสฺติติกฺษสฺว ภารต ๚๑๔๚
137. ยํ หิ น วฺยถยนฺตฺเยเต ปุรุษํ ปุรุษรฺษภ ฯ
138. สมทุะขสุขํ ธีรํ โส'มฤตตฺวาย กลฺปเต ๚๑๕๚
139. นาสโต วิทฺยเต ภาโว นาภาโว วิทฺยเต สตะ ฯ
140. อุภโยรปิ ทฤษฺโฏ'นฺตสฺตฺวนโยสฺตตฺตฺวทรฺศิภิะ ๚๑๖๚
141. อวินาศิ ตุ ตทฺวิทฺธิ เยน สรฺวมิทํ ตตมฺ ฯ
142. วินาศมวฺยยสฺยาสฺย น กศฺจิตฺกรฺตุมรฺหติ ๚๑๗๚
143. อนฺตวนฺต อิเม เทหา นิตฺยสฺโยกฺตาะ ศรีริณะ ฯ
144. อนาศิโน'ปฺรเมยสฺย ตสฺมาทฺยุธฺยสฺว ภารต ๚๑๘๚
145. ย เอนํ เวตฺติ หนฺตารํ ยศฺไจนํ มนฺยเต หตมฺ ฯ
146. อุเภา เตา น วิชานีโต นายํ หนฺติ น หนฺยเต ๚๑๙๚
147. น ชายเต มฺริยเต วา กทา จิ; นฺนายํ ภูตฺวา ภวิตา วา น ภูยะ ฯ
148. อโช นิตฺยะ ศาศฺวโต'ยํ ปุราโณ; น หนฺยเต หนฺยมาเน ศรีเร ๚๒๐๚
149. เวทาวินาศินํ นิตฺยํ ย เอนมชมวฺยยมฺ ฯ
150. กถํ ส ปุรุษะ ปารฺถ กํ ฆาตยติ หนฺติ กมฺ ๚๒๑๚
151. วาสําสิ ชีรฺณานิ ยถา วิหาย; นวานิ คฤหฺณาติ นโร'ปราณิ ฯ
152. ตถา ศรีราณิ วิหาย ชีรฺณา; นฺยนฺยานิ สํยาติ นวานิ เทหี ๚๒๒๚
153. ไนนํ ฉินฺทนฺติ ศสฺตฺราณิ ไนนํ ทหติ ปาวกะ ฯ
154. น ไจนํ กฺเลทยนฺตฺยาโป น โศษยติ มารุตะ ๚๒๓๚
155. อจฺเฉทฺโย'ยมทาหฺโย'ยมกฺเลทฺโย'โศษฺย เอว จ ฯ
156. นิตฺยะ สรฺวคตะ สฺถาณุรจโล'ยํ สนาตนะ ๚๒๔๚
157. อวฺยกฺโต'ยมจินฺตฺโย'ยมวิการฺโย'ยมุจฺยเต ฯ
158. ตสฺมาเทวํ วิทิตฺไวนํ นานุโศจิตุมรฺหสิ ๚๒๕๚
159. อถ ไจนํ นิตฺยชาตํ นิตฺยํ วา มนฺยเส มฤตมฺ ฯ
160. ตถาปิ ตฺวํ มหาพาโห ไนนํ โศจิตุมรฺหสิ ๚๒๖๚
161. ชาตสฺย หิ ธฺรุโว มฤตฺยุรฺธฺรุวํ ชนฺม มฤตสฺย จ ฯ
162. ตสฺมาทปริหารฺเย'รฺเถ น ตฺวํ โศจิตุมรฺหสิ ๚๒๗๚
163. อวฺยกฺตาทีนิ ภูตานิ วฺยกฺตมธฺยานิ ภารต ฯ
164. อวฺยกฺตนิธนานฺเยว ตตฺร กา ปริเทวนา ๚๒๘๚
165. อาศฺจรฺยวตฺปศฺยติ กศฺจิเทน; มาศฺจรฺยวทฺวทติ ตไถว จานฺยะ ฯ
166. อาศฺจรฺยวจฺไจนมนฺยะ ศฤโณติ; ศฺรุตฺวาปฺเยนํ เวท น ไจว กศฺจิตฺ ๚๒๙๚
167. เทหี นิตฺยมวธฺโย'ยํ เทเห สรฺวสฺย ภารต ฯ
168. ตสฺมาตฺสรฺวาณิ ภูตานิ น ตฺวํ โศจิตุมรฺหสิ ๚๓๐๚
169. สฺวธรฺมมปิ จาเวกฺษฺย น วิกมฺปิตุมรฺหสิ ฯ
170. ธรฺมฺยาทฺธิ ยุทฺธาจฺเฉฺรโย'นฺยตฺกฺษตฺริยสฺย น วิทฺยเต ๚๓๑๚
171. ยทฤจฺฉยา โจปปนฺนํ สฺวรฺคทฺวารมปาวฤตมฺ ฯ
172. สุขินะ กฺษตฺริยาะ ปารฺถ ลภนฺเต ยุทฺธมีทฤศมฺ ๚๓๒๚
173. อถ เจตฺตฺวมิมํ ธรฺมฺยํ สงฺคฺรามํ น กริษฺยสิ ฯ
174. ตตะ สฺวธรฺมํ กีรฺติํ จ หิตฺวา ปาปมวาปฺสฺยสิ ๚๓๓๚
175. อกีรฺติํ จาปิ ภูตานิ กถยิษฺยนฺติ เต'วฺยยามฺ ฯ
176. สมฺภาวิตสฺย จากีรฺติรฺมรณาทติริจฺยเต ๚๓๔๚
177. ภยาทฺรณาทุปรตํ มํสฺยนฺเต ตฺวํา มหารถาะ ฯ
178. เยษํา จ ตฺวํ พหุมโต ภูตฺวา ยาสฺยสิ ลาฆวมฺ ๚๓๕๚
179. อวาจฺยวาทําศฺจ พหูนฺวทิษฺยนฺติ ตวาหิตาะ ฯ
180. นินฺทนฺตสฺตว สามรฺถฺยํ ตโต ทุะขตรํ นุ กิมฺ ๚๓๖๚
181. หโต วา ปฺราปฺสฺยสิ สฺวรฺคํ ชิตฺวา วา โภกฺษฺยเส มหีมฺ ฯ
182. ตสฺมาทุตฺติษฺฐ เกานฺเตย ยุทฺธาย กฤตนิศฺจยะ ๚๓๗๚
183. สุขทุะเข สเม กฤตฺวา ลาภาลาเภา ชยาชเยา ฯ
184. ตโต ยุทฺธาย ยุชฺยสฺว ไนวํ ปาปมวาปฺสฺยสิ ๚๓๘๚
185. เอษา เต'ภิหิตา สางฺขฺเย พุทฺธิรฺโยเค ตฺวิมํา ศฤณุ ฯ
186. พุทฺธฺยา ยุกฺโต ยยา ปารฺถ กรฺมพนฺธํ ปฺรหาสฺยสิ ๚๓๙๚
187. เนหาภิกฺรมนาโศ'สฺติ ปฺรตฺยวาโย น วิทฺยเต ฯ
188. สฺวลฺปมปฺยสฺย ธรฺมสฺย ตฺรายเต มหโต ภยาตฺ ๚๔๐๚
189. วฺยวสายาตฺมิกา พุทฺธิเรเกห กุรุนนฺทน ฯ
190. พหุศาขา หฺยนนฺตาศฺจ พุทฺธโย'วฺยวสายินามฺ ๚๔๑๚
191. ยามิมํา ปุษฺปิตํา วาจํ ปฺรวทนฺตฺยวิปศฺจิตะ ฯ
192. เวทวาทรตาะ ปารฺถ นานฺยทสฺตีติ วาทินะ ๚๔๒๚
193. กามาตฺมานะ สฺวรฺคปรา ชนฺมกรฺมผลปฺรทามฺ ฯ
194. กฺริยาวิเศษพหุลํา โภไคศฺวรฺยคติํ ปฺรติ ๚๔๓๚
195. โภไคศฺวรฺยปฺรสกฺตานํา ตยาปหฤตเจตสามฺ ฯ
196. วฺยวสายาตฺมิกา พุทฺธิะ สมาเธา น วิธียเต ๚๔๔๚
197. ไตฺรคุณฺยวิษยา เวทา นิสฺไตฺรคุณฺโย ภวารฺชุน ฯ
198. นิรฺทฺวํทฺโว นิตฺยสตฺตฺวสฺโถ นิรฺโยคกฺเษม อาตฺมวานฺ ๚๔๕๚
199. ยาวานรฺถ อุทปาเน สรฺวตะ สมฺปฺลุโตทเก ฯ
200. ตาวานฺสรฺเวษุ เวเทษุ พฺราหฺมณสฺย วิชานตะ ๚๔๖๚
201. กรฺมณฺเยวาธิการสฺเต มา ผเลษุ กทาจน ฯ
202. มา กรฺมผลเหตุรฺภูรฺมา เต สงฺโค'สฺตฺวกรฺมณิ ๚๔๗๚
203. โยคสฺถะ กุรุ กรฺมาณิ สงฺคํ ตฺยกฺตฺวา ธนญฺชย ฯ
204. สิทฺธฺยสิทฺธฺโยะ สโม ภูตฺวา สมตฺวํ โยค อุจฺยเต ๚๔๘๚
205. ทูเรณ หฺยวรํ กรฺม พุทฺธิโยคาทฺธนญฺชย ฯ
206. พุทฺเธา ศรณมนฺวิจฺฉ กฤปณาะ ผลเหตวะ ๚๔๙๚
207. พุทฺธิยุกฺโต ชหาตีห อุเภ สุกฤตทุษฺกฤเต ฯ
208. ตสฺมาทฺโยคาย ยุชฺยสฺว โยคะ กรฺมสุ เกาศลมฺ ๚๕๐๚
209. กรฺมชํ พุทฺธิยุกฺตา หิ ผลํ ตฺยกฺตฺวา มนีษิณะ ฯ
210. ชนฺมพนฺธวินิรฺมุกฺตาะ ปทํ คจฺฉนฺตฺยนามยมฺ ๚๕๑๚
211. ยทา เต โมหกลิลํ พุทฺธิรฺวฺยติตริษฺยติ ฯ
212. ตทา คนฺตาสิ นิรฺเวทํ โศฺรตวฺยสฺย ศฺรุตสฺย จ ๚๕๒๚
213. ศฺรุติวิปฺรติปนฺนา เต ยทา สฺถาสฺยติ นิศฺจลา ฯ
214. สมาธาวจลา พุทฺธิสฺตทา โยคมวาปฺสฺยสิ ๚๕๓๚
215. อรฺชุน อุวาจ๚
216. สฺถิตปฺรชฺญสฺย กา ภาษา สมาธิสฺถสฺย เกศว ฯ
217. สฺถิตธีะ กิํ ปฺรภาเษต กิมาสีต วฺรเชต กิมฺ ๚๕๔๚
218. ศฺรีภควานุวาจ๚
219. ปฺรชหาติ ยทา กามานฺสรฺวานฺปารฺถ มโนคตานฺ ฯ
220. อาตฺมนฺเยวาตฺมนา ตุษฺฏะ สฺถิตปฺรชฺญสฺตโทจฺยเต ๚๕๕๚
221. ทุะเขษฺวนุทฺวิคฺนมนาะ สุเขษุ วิคตสฺปฤหะ ฯ
222. วีตราคภยโกฺรธะ สฺถิตธีรฺมุนิรุจฺยเต ๚๕๖๚
223. ยะ สรฺวตฺรานภิสฺเนหสฺตตฺตตฺปฺราปฺย ศุภาศุภมฺ ฯ
224. นาภินนฺทติ น ทฺเวษฺฏิ ตสฺย ปฺรชฺญา ปฺรติษฺฐิตา ๚๕๗๚
225. ยทา สํหรเต จายํ กูรฺโม'งฺคานีว สรฺวศะ ฯ
226. อินฺทฺริยาณีนฺทฺริยารฺเถภฺยสฺตสฺย ปฺรชฺญา ปฺรติษฺฐิตา ๚๕๘๚
227. วิษยา วินิวรฺตนฺเต นิราหารสฺย เทหินะ ฯ
228. รสวรฺชํ รโส'ปฺยสฺย ปรํ ทฤษฺฏฺวา นิวรฺตเต ๚๕๙๚
229. ยตโต หฺยปิ เกานฺเตย ปุรุษสฺย วิปศฺจิตะ ฯ
230. อินฺทฺริยาณิ ปฺรมาถีนิ หรนฺติ ปฺรสภํ มนะ ๚๖๐๚
231. ตานิ สรฺวาณิ สํยมฺย ยุกฺต อาสีต มตฺประ ฯ
232. วเศ หิ ยสฺเยนฺทฺริยาณิ ตสฺย ปฺรชฺญา ปฺรติษฺฐิตา ๚๖๑๚
233. ธฺยายโต วิษยานฺปุํสะ สงฺคสฺเตษูปชายเต ฯ
234. สงฺคาตฺสญฺชายเต กามะ กามาตฺโกฺรโธ'ภิชายเต ๚๖๒๚
235. โกฺรธาทฺภวติ สํโมหะ สํโมหาตฺสฺมฤติวิภฺรมะ ฯ
236. สฺมฤติภฺรํศาทฺพุทฺธินาโศ พุทฺธินาศาตฺปฺรณศฺยติ ๚๖๓๚
237. ราคทฺเวษวิยุกฺไตสฺตุ วิษยานินฺทฺริไยศฺจรนฺ ฯ
238. อาตฺมวศฺไยรฺวิเธยาตฺมา ปฺรสาทมธิคจฺฉติ ๚๖๔๚
239. ปฺรสาเท สรฺวทุะขานํา หานิรสฺโยปชายเต ฯ
240. ปฺรสนฺนเจตโส หฺยาศุ พุทฺธิะ ปรฺยวติษฺฐเต ๚๖๕๚
241. นาสฺติ พุทฺธิรยุกฺตสฺย น จายุกฺตสฺย ภาวนา ฯ
242. น จาภาวยตะ ศานฺติรศานฺตสฺย กุตะ สุขมฺ ๚๖๖๚
243. อินฺทฺริยาณํา หิ จรตํา ยนฺมโน'นุวิธียเต ฯ
244. ตทสฺย หรติ ปฺรชฺญํา วายุรฺนาวมิวามฺภสิ ๚๖๗๚
245. ตสฺมาทฺยสฺย มหาพาโห นิคฤหีตานิ สรฺวศะ ฯ
246. อินฺทฺริยาณีนฺทฺริยารฺเถภฺยสฺตสฺย ปฺรชฺญา ปฺรติษฺฐิตา ๚๖๘๚
247. ยา นิศา สรฺวภูตานํา ตสฺยํา ชาครฺติ สํยมี ฯ
248. ยสฺยํา ชาคฺรติ ภูตานิ สา นิศา ปศฺยโต มุเนะ ๚๖๙๚
249. อาปูรฺยมาณมจลปฺรติษฺฐํ; สมุทฺรมาปะ ปฺรวิศนฺติ ยทฺวตฺ ฯ
250. ตทฺวตฺกามา ยํ ปฺรวิศนฺติ สรฺเว; ส ศานฺติมาปฺโนติ น กามกามี ๚๗๐๚
251. วิหาย กามานฺยะ สรฺวานฺปุมําศฺจรติ นิะสฺปฤหะ ฯ
252. นิรฺมโม นิรหงฺการะ ส ศานฺติมธิคจฺฉติ ๚๗๑๚
253. เอษา พฺราหฺมี สฺถิติะ ปารฺถ ไนนํา ปฺราปฺย วิมุหฺยติ ฯ
254. สฺถิตฺวาสฺยามนฺตกาเล'ปิ พฺรหฺมนิรฺวาณมฤจฺฉติ ๚๗๒๚
255. ๒๕
256. อรฺชุน อุวาจ๚
257. ชฺยายสี เจตฺกรฺมณสฺเต มตา พุทฺธิรฺชนารฺทน ฯ
258. ตตฺกิํ กรฺมณิ โฆเร มํา นิโยชยสิ เกศว ๚๑๚
259. วฺยามิเศฺรไณว วากฺเยน พุทฺธิํ โมหยสีว เม ฯ
260. ตเทกํ วท นิศฺจิตฺย เยน เศฺรโย'หมาปฺนุยามฺ ๚๒๚
261. ศฺรีภควานุวาจ๚
262. โลเก'สฺมินฺทฺวิวิธา นิษฺฐา ปุรา โปฺรกฺตา มยานฆ ฯ
263. ชฺญานโยเคน สางฺขฺยานํา กรฺมโยเคน โยคินามฺ ๚๓๚
264. น กรฺมณามนารมฺภานฺไนษฺกรฺมฺยํ ปุรุโษ'ศฺนุเต ฯ
265. น จ สํนฺยสนาเทว สิทฺธิํ สมธิคจฺฉติ ๚๔๚
266. น หิ กศฺจิตฺกฺษณมปิ ชาตุ ติษฺฐตฺยกรฺมกฤตฺ ฯ
267. การฺยเต หฺยวศะ กรฺม สรฺวะ ปฺรกฤติไชรฺคุไณะ ๚๕๚
268. กรฺเมนฺทฺริยาณิ สํยมฺย ย อาสฺเต มนสา สฺมรนฺ ฯ
269. อินฺทฺริยารฺถานฺวิมูฒาตฺมา มิถฺยาจาระ ส อุจฺยเต ๚๖๚
270. ยสฺตฺวินฺทฺริยาณิ มนสา นิยมฺยารภเต'รฺชุน ฯ
271. กรฺเมนฺทฺริไยะ กรฺมโยคมสกฺตะ ส วิศิษฺยเต ๚๗๚
272. นิยตํ กุรุ กรฺม ตฺวํ กรฺม ชฺยาโย หฺยกรฺมณะ ฯ
273. ศรีรยาตฺราปิ จ เต น ปฺรสิธฺเยทกรฺมณะ ๚๘๚
274. ยชฺญารฺถาตฺกรฺมโณ'นฺยตฺร โลโก'ยํ กรฺมพนฺธนะ ฯ
275. ตทรฺถํ กรฺม เกานฺเตย มุกฺตสงฺคะ สมาจร ๚๙๚
276. สหยชฺญาะ ปฺรชาะ สฤษฺฏฺวา ปุโรวาจ ปฺรชาปติะ ฯ
277. อเนน ปฺรสวิษฺยธฺวเมษ โว'สฺตฺวิษฺฏกามธุกฺ ๚๑๐๚
278. เทวานฺภาวยตาเนน เต เทวา ภาวยนฺตุ วะ ฯ
279. ปรสฺปรํ ภาวยนฺตะ เศฺรยะ ปรมวาปฺสฺยถ ๚๑๑๚
280. อิษฺฏานฺโภคานฺหิ โว เทวา ทาสฺยนฺเต ยชฺญภาวิตาะ ฯ
281. ไตรฺทตฺตานปฺรทาไยภฺโย โย ภุงฺกฺเต สฺเตน เอว สะ ๚๑๒๚
282. ยชฺญศิษฺฏาศินะ สนฺโต มุจฺยนฺเต สรฺวกิลฺพิไษะ ฯ
283. ภุญฺชเต เต ตฺวฆํ ปาปา เย ปจนฺตฺยาตฺมการณาตฺ ๚๑๓๚
284. อนฺนาทฺภวนฺติ ภูตานิ ปรฺชนฺยาทนฺนสมฺภวะ ฯ
285. ยชฺญาทฺภวติ ปรฺชนฺโย ยชฺญะ กรฺมสมุทฺภวะ ๚๑๔๚
286. กรฺม พฺรหฺโมทฺภวํ วิทฺธิ พฺรหฺมากฺษรสมุทฺภวมฺ ฯ
287. ตสฺมาตฺสรฺวคตํ พฺรหฺม นิตฺยํ ยชฺเญ ปฺรติษฺฐิตมฺ ๚๑๕๚
288. เอวํ ปฺรวรฺติตํ จกฺรํ นานุวรฺตยตีห ยะ ฯ
289. อฆายุรินฺทฺริยาราโม โมฆํ ปารฺถ ส ชีวติ ๚๑๖๚
290. ยสฺตฺวาตฺมรติเรว สฺยาทาตฺมตฤปฺตศฺจ มานวะ ฯ
291. อาตฺมนฺเยว จ สนฺตุษฺฏสฺตสฺย การฺยํ น วิทฺยเต ๚๑๗๚
292. ไนว ตสฺย กฤเตนารฺโถ นากฤเตเนห กศฺจน ฯ
293. น จาสฺย สรฺวภูเตษุ กศฺจิทรฺถวฺยปาศฺรยะ ๚๑๘๚
294. ตสฺมาทสกฺตะ สตตํ การฺยํ กรฺม สมาจร ฯ
295. อสกฺโต หฺยาจรนฺกรฺม ปรมาปฺโนติ ปูรุษะ ๚๑๙๚
296. กรฺมไณว หิ สํสิทฺธิมาสฺถิตา ชนกาทยะ ฯ
297. โลกสงฺคฺรหเมวาปิ สมฺปศฺยนฺกรฺตุมรฺหสิ ๚๒๐๚
298. ยทฺยทาจรติ เศฺรษฺฐสฺตตฺตเทเวตโร ชนะ ฯ
299. ส ยตฺปฺรมาณํ กุรุเต โลกสฺตทนุวรฺตเต ๚๒๑๚
300. น เม ปารฺถาสฺติ กรฺตวฺยํ ตฺริษุ โลเกษุ กิญฺจน ฯ
301. นานวาปฺตมวาปฺตวฺยํ วรฺต เอว จ กรฺมณิ ๚๒๒๚
302. ยทิ หฺยหํ น วรฺเตยํ ชาตุ กรฺมณฺยตนฺทฺริตะ ฯ
303. มม วรฺตฺมานุวรฺตนฺเต มนุษฺยาะ ปารฺถ สรฺวศะ ๚๒๓๚
304. อุตฺสีเทยุริเม โลกา น กุรฺยํา กรฺม เจทหมฺ ฯ
305. สงฺกรสฺย จ กรฺตา สฺยามุปหนฺยามิมาะ ปฺรชาะ ๚๒๔๚
306. สกฺตาะ กรฺมณฺยวิทฺวําโส ยถา กุรฺวนฺติ ภารต ฯ
307. กุรฺยาทฺวิทฺวําสฺตถาสกฺตศฺจิกีรฺษุรฺโลกสงฺคฺรหมฺ ๚๒๕๚
308. น พุทฺธิเภทํ ชนเยทชฺญานํา กรฺมสงฺคินามฺ ฯ
309. โชษเยตฺสรฺวกรฺมาณิ วิทฺวานฺยุกฺตะ สมาจรนฺ ๚๒๖๚
310. ปฺรกฤเตะ กฺริยมาณานิ คุไณะ กรฺมาณิ สรฺวศะ ฯ
311. อหงฺการวิมูฒาตฺมา กรฺตาหมิติ มนฺยเต ๚๒๗๚
312. ตตฺตฺววิตฺตุ มหาพาโห คุณกรฺมวิภาคโยะ ฯ
313. คุณา คุเณษุ วรฺตนฺต อิติ มตฺวา น สชฺชเต ๚๒๘๚
314. ปฺรกฤเตรฺคุณสํมูฒาะ สชฺชนฺเต คุณกรฺมสุ ฯ
315. ตานกฤตฺสฺนวิโท มนฺทานฺกฤตฺสฺนวินฺน วิจาลเยตฺ ๚๒๙๚
316. มยิ สรฺวาณิ กรฺมาณิ สํนฺยสฺยาธฺยาตฺมเจตสา ฯ
317. นิราศีรฺนิรฺมโม ภูตฺวา ยุธฺยสฺว วิคตชฺวระ ๚๓๐๚
318. เย เม มตมิทํ นิตฺยมนุติษฺฐนฺติ มานวาะ ฯ
319. ศฺรทฺธาวนฺโต'นสูยนฺโต มุจฺยนฺเต เต'ปิ กรฺมภิะ ๚๓๑๚
320. เย ตฺเวตทภฺยสูยนฺโต นานุติษฺฐนฺติ เม มตมฺ ฯ
321. สรฺวชฺญานวิมูฒําสฺตานฺวิทฺธิ นษฺฏานเจตสะ ๚๓๒๚
322. สทฤศํ เจษฺฏเต สฺวสฺยาะ ปฺรกฤเตรฺชฺญานวานปิ ฯ
323. ปฺรกฤติํ ยานฺติ ภูตานิ นิคฺรหะ กิํ กริษฺยติ ๚๓๓๚
324. อินฺทฺริยสฺเยนฺทฺริยสฺยารฺเถ ราคทฺเวเษา วฺยวสฺถิเตา ฯ
325. ตโยรฺน วศมาคจฺเฉตฺเตา หฺยสฺย ปริปนฺถิเนา ๚๓๔๚
326. เศฺรยานฺสฺวธรฺโม วิคุณะ ปรธรฺมาตฺสฺวนุษฺฐิตาตฺ ฯ
327. สฺวธรฺเม นิธนํ เศฺรยะ ปรธรฺโม ภยาวหะ ๚๓๕๚
328. อรฺชุน อุวาจ๚
329. อถ เกน ปฺรยุกฺโต'ยํ ปาปํ จรติ ปูรุษะ ฯ
330. อนิจฺฉนฺนปิ วารฺษฺเณย พลาทิว นิโยชิตะ ๚๓๖๚
331. ศฺรีภควานุวาจ๚
332. กาม เอษ โกฺรธ เอษ รโชคุณสมุทฺภวะ ฯ
333. มหาศโน มหาปาปฺมา วิทฺธฺเยนมิห ไวริณมฺ ๚๓๗๚
334. ธูเมนาวฺริยเต วหฺนิรฺยถาทรฺโศ มเลน จ ฯ
335. ยโถลฺเพนาวฤโต ครฺภสฺตถา เตเนทมาวฤตมฺ ๚๓๘๚
336. อาวฤตํ ชฺญานเมเตน ชฺญานิโน นิตฺยไวริณา ฯ
337. กามรูเปณ เกานฺเตย ทุษฺปูเรณานเลน จ ๚๓๙๚
338. อินฺทฺริยาณิ มโน พุทฺธิรสฺยาธิษฺฐานมุจฺยเต ฯ
339. เอไตรฺวิโมหยตฺเยษ ชฺญานมาวฤตฺย เทหินมฺ ๚๔๐๚
340. ตสฺมาตฺตฺวมินฺทฺริยาณฺยาเทา นิยมฺย ภรตรฺษภ ฯ
341. ปาปฺมานํ ปฺรชหิหฺเยนํ ชฺญานวิชฺญานนาศนมฺ ๚๔๑๚
342. อินฺทฺริยาณิ ปราณฺยาหุรินฺทฺริเยภฺยะ ปรํ มนะ ฯ
343. มนสสฺตุ ปรา พุทฺธิรฺโย พุทฺเธะ ปรตสฺตุ สะ ๚๔๒๚
344. เอวํ พุทฺเธะ ปรํ พุทฺธฺวา สํสฺตภฺยาตฺมานมาตฺมนา ฯ
345. ชหิ ศตฺรุํ มหาพาโห กามรูปํ ทุราสทมฺ ๚๔๓๚