vajracchedikā
nāma
triśatikā
prajñāpāramitā।
॥namo
bhagavatyā
āryaprajñāpāramitāyai॥
evaṃ
mayā
śrutam।
ekasmin
samaye
bhagavān
śrāvastyāṃ
viharati
sma
jetavane'nāthapiṇḍadasyārāme
mahatā
bhikṣusaṃghena
sārthaṃ
trayodaśabhirbhikṣuśataiḥ
saṃbahulaiśca
bodhisattvairmahāsattvaiḥ।
atha
khalu
bhagavān
pūrvāhṇakālasamaye
nivāsya
pātracīvaramādāya
śrāvastīṃ
mahānagarīṃ
piṇḍāya
prāvikṣat।
atha
khalu
bhagavān
śrāvastīṃ
mahānagarīṃ
piṇḍāya
caritvā
kṛtabhaktakṛtyaḥ
paścādbhaktapiṇḍapātapratikrāntaḥ
pātracīvaraṃ
pratiśāmya
pādau
prakṣālya
nyaṣīdatprajñapta
evāsane
paryaṅkamābhujya
ṛjuṃ
kāyaṃ
praṇidhāya
pratimukhīṃ
smṛtimupasthāpya।
atha
khalu
saṃbahulā
bhikṣavo
yena
bhagavāṃstenopasaṃkrāman।
upasaṃkramya
bhagavataḥ
pādau
śirobhirabhivandya
bhagavantaṃ
triṣpradakṣiṇīkṛtya
ekānte
nyaṣīdan॥1॥
tena
khalu
punaḥ
samayenāyuṣmān
subhutistasyāmeva
parṣadi
saṃnipatito'bhūtsaṃniṣaṇṇaḥ।
atha
khalvāyuṣmān
subhūtirutthāyāsanādekāṃsamuttarāsaṅgaṃ
kṛtvā
dakṣiṇaṃ
jānumaṇḍalaṃ
pṛthivyāṃ
pratiṣṭhāpya
yena
bhagavāṃstenāñjaliṃ
praṇamya
bhagavantametadavocat-
āścaryaṃ
bhagavan,
paramāścaryaṃ
sugata,
yāvadeva
tathāgatenārhatā
samyaksaṃbuddhena
bodhisattvā
mahāsattvā
anuparigṛhītāḥ
parameṇānugraheṇa।
āścaryaṃ
bhagavan
yāvadeva
tathāgatenārhatā
samyaksaṃbuddhena
bodhisattvā
mahāsattvāḥ
parīnditāḥ
paramayā
parīndanayā।
tatkathaṃ
bhagavan
bodhisattvayānasaṃprasthitena
kulaputreṇa
vā
kuladuhitrā
vā
sthātavyaṃ
kathaṃ
pratipattavyaṃ
kathaṃ
cittaṃ
pragrahītavyam
?
evamukte
bhagavānāyuṣmantaṃ
subhūtimetadavocat-
sādhu
sādhu
subhūte,
evametatsubhūte,
evametadyathā
vadasi।
anuparigṛhītāstathāgatena
bodhisattvā
mahāsattvāḥ
parameṇānugraheṇa।
parīnditāstathāgatena
bodhisattvā
mahāsattvāḥ
paramayā
parīndanayā।
tena
hi
subhūte
śṛṇu,
sādhu
ca
suṣṭhu
ca
manasi
kuru,
bhāṣiṣye'haṃ
te-yathā
bodhisattvayānasaṃprasthitena
sthātavyaṃ
yathā
pratipattavyaṃ
yathā
cittaṃ
pragrahītavyam।
evaṃ
bhagavan
ityāyuṣyān
subhūtirbhagavataḥ
pratyaśrauṣīt॥2॥
bhagavānasyaitadavocat-iha
subhūte
bodhisattvayānasaṃprasthitenaiva
cittamutpādayitavyam-yāvantaḥ
subhūte
sattvāḥ
sattvadhātau
sattvasaṃgraheṇa
saṃgṛhītā
aṇḍajā
vā
jarāyujā
vā
saṃsvedajā
vā
aupapādukā
vā
rūpiṇo
vā
arūpiṇo
vā
saṃjñino
vā
asaṃjñino
vā
naivasaṃjñino
nāsaṃjñino
vā,
yāvān
kaścitsattvadhātuḥ
prajñapyamānaḥ
prajñapyate,
te
ca
mayā
sarve'nupadhiśeṣe
nirvāṇadhātau
parinirvāpayitavyāḥ।
evamaparimāṇānapi
sattvān
parinirvāpya
na
kaścitsattvaḥ
parinirvāpito
bhavati।
tatkasya
hetoḥ
?
sacetsubhūte
bodhisattvasya
sattvasaṃjñā
pravarteta,
na
sa
bodhisattva
iti
vaktavyaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
na
sa
subhūte
bodhisattvo
vaktavyo
yasya
sattvasaṃjñā
pravarteta,
jīvasaṃjñā
vā
pudgalasaṃjñā
va
pravarteta॥3॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhute
na
bodhisattvena
vastupratiṣṭhitena
dānaṃ
dātavyam,
na
kvacitpratiṣṭhitena
dānaṃ
dātavyam।
na
rūpapratiṣṭhitena
dānaṃ
dātavyam।
na
śabdagandharasaspraṣṭavyadharmeṣu
pratiṣṭhitena
dānaṃ
dātavyam।
evaṃ
hi
sūbhūte
bodhisattvena
mahāsattvena
dānaṃ
dātavyaṃ
yathā
na
nimittasaṃjñāyāmapi
pratitiṣṭhet।
tatkasya
hetoḥ
?
yaḥ
subhūte
bodhisattvo'pratiṣṭhito
dānaṃ
dadāti,
tasya
subhūte
puṇyaskandhasya
na
sukaraṃ
pramāṇāmudgrahītum।
tatkiṃ
manyase
subhūte
sukaraṃ
pūrvasyāṃ
diśi
ākāśasya
pramāṇamudgrahītum
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
bhagavānāha-
evaṃ
dakṣiṇapaścimottarāsu
adha
ūrdhvaṃ
digvidikṣu
samantāddaśasu
dikṣu
sukaramākāśasya
pramāṇamudgrahītum
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
bhagavānāha-evameva
subhūte
yo
bodhisattvo'pratiṣṭhito
dānaṃ
dadāti,
tasya
subhūte
puṇyaskandhasya
na
sukaraṃ
pramāṇamudgrahītum।
evaṃ
hi
subhūte
bodhisattvayānasaṃprasthitena
dānaṃ
dātavyaṃ
yathā
na
nimittasaṃjñāyāmapi
pratitiṣṭhet॥4॥
tatkiṃ
manyase
subhūte
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
na
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
yā
sā
bhagavan
lakṣaṇasaṃpattathāgatena
bhāṣitā
saivālakṣaṇasaṃpat।
evamukte
bhagavānāyuṣmantaṃ
subhūtimetadavocat
yāvatsubhūte
lakṣaṇasaṃpat
tāvanmṛṣā,
yāvadalakṣaṇasaṃpat
tāvanna
mṛṣeti
hi
lakṣaṇālakṣaṇatastathāgato
draṣṭavyaḥ॥5॥
evamukte
āyuṣmān
subhūtirbhagavantametadavocat-
asti
bhagavan।
kecitsattvā
bhaviṣyantyanāgate'dhvani
paścime
kāle
paścime
samaye
paścimāyāṃ
pañcaśatyāṃ
saddharmavipralopakāle
vartamāne,
ye
imeṣvevaṃrūpeṣu
sūtrāntapadeṣu
bhāṣyamāṇeṣu
bhūtasaṃjñāmutpādayiṣyanti।
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
bhaviṣyantyanāgate'dhvani
bodhisattvā
mahāsattvāḥ
paścime
kāle
paścime
samaye
paścimāyāṃ
pañcaśatyāṃ
saddharmavipralope
vartamāne
guṇavantaḥ
śīlavantaḥ
prajñāvantaśca
bhaviṣyanti,
ye
imeṣvevaṃrūpeṣu
sūtrāntapadeṣu
bhāṣyamāṇeṣu
bhūtasaṃjñāmutpādayiṣyanti।
na
khalu
punaste
subhūte
bodhisattvā
mahāsattvā
ekabuddhaparyupāsitā
bhaviṣyanti,
naikabuddhāvaropitakuśalamūlā
bhaviṣyanti।
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
anekabuddhaśatasahasraparyupāsitā
anekabuddhaśatasahasrāvaropitakuśalamūlāste
bodhisattvā
mahāsattvā
bhaviṣyanti,
ye
imeṣvevaṃrūpeṣu
sūtrāntapadeṣu
bhāṣyamāṇeṣu
ekacittaprasādamapi
pratilapsyante।
jñātāste
subhūte
tathāgatena
buddhajñānena,
dṛṣṭāste
subhūte
tathāgatena
buddhacakṣuṣā,
buddhāste
subhūte
tathāgatena।
sarve
te
subhūte
aprameyamasaṃkhyeyaṃ
puṇyaskandhaṃ
prasaviṣyanti
pratigrahīṣyanti।
tatkasya
hetoḥ
?
na
hi
subhūte
teṣāṃ
bodhisattvānāṃ
mahāsattvānāmātmasaṃjñā
pravartate,
na
sattvasaṃjñā,
na
jīvasaṃjñā,
na
pudgalasaṃjñā
pravartate।
nāpi
teṣāṃ
subhūte
bodhisattvānāṃ
mahāsattvānāṃ
dharmasaṃjñā
pravartate।
evaṃ
nādharmasaṃjñā।
nāpi
teṣāṃ
subhūte
saṃjñā
nāsaṃjñā
pravartate।
tatkasya
hetoḥ
?
sacetsubhūte
teṣāṃ
bodhisattvānāṃ
mahāsattvānāṃ
dharmasaṃjñā
pravarteta,
sa
eva
teṣāmātmagrāho
bhavet,
sattvagrāho
jīvagrāhaḥ
pudgalagrāho
bhavet।
sacedadharmasaṃjñā
pravarteta,
sa
eva
teṣāmātmagrāho
bhavet,
sattvagrāho
jīvagrāhaḥ
pudgalagrāha
iti।
tatkasya
hetoḥ
?
na
khalu
punaḥ
subhūte
bodhisattvena
mahāsattvena
dharma
udgrahītavyo
nādharmaḥ।
tasmādiyaṃ
tathāgatena
saṃdhāya
vāgbhāṣitā-kolopamaṃ
dharmaparyāyamājānadbhidharmā
eva
prahātavyāḥ
prāgevādharmā
iti॥6॥
punaraparaṃ
bhagavānāyuṣmantaṃ
subhūtimetadavocat-
tatkiṃ
manyase
subhūte,
asti
sa
kaściddharmo
yastathāgatenānuttarā
samyaksaṃbodhirityabhisaṃbuddhaḥ,
kaścidvā
dharmastathāgatena
deśitaḥ
?
evamukte
āyuṣmān
subhūtirbhagavantametadavocat-yathāhaṃ
bhagavan
bhagavato
bhāṣitasyārthamājānāmi,
nāsti
sa
kaściddharmo
yastathāgatena
anuttarā
samyaksaṃbodhirityabhisaṃbuddhaḥ,
nāsti
dharmo
yastathāgatena
deśitaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
yo'sau
tathāgatena
dharmo'bhisaṃbuddho
deśito
vā,
agrāhyaḥ
so'nabhilapyaḥ।
na
sa
dharmo
nādharmaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
asaṃskṛtaprabhāvitā
hyāryapudgalāḥ॥7॥
bhagavānāha-
tatkiṃ
manyase
subhūte
yaḥ
kaścitkulaputro
vā
kuladuhitā
vā
imaṃ
trisāhasramahāsāhasraṃ
lokadhātuṃ
saptaratnaparipūrṇaṃ
kṛtvā
tathāgatebhyo'rhadbhayaḥ
samyaksaṃbuddhebhyo
dānaṃ
dadyāt,
api
nu
sa
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
tatonidānaṃ
bahu
puṇyaskandhaṃ
prasunuyāt।
subhūtirāha-bahu
bhagavan,
bahu
sugata
sa
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
tatonidānaṃ
puṇyaskandhaṃ
prasunuyāt।
tatkasya
hetoḥ
?
yo'sau
bhagavan
puṇyaskandhastathāgatena
bhāṣitaḥ,
askandhaḥ
sa
tathāgatena
bhāṣitaḥ।
tasmāttathāgato
bhāṣate-
puṇyaskandhaḥ
puṇyaskandha
iti।
bhagavānāha-yaśca
khalu
punaḥ
subhūte
kulaputro
vā
kuladuhitā
va
imaṃ
trisāhasramahāsāhasraṃ
lokadhātuṃ
saptaratnaparipūrṇaṃ
kṛtvā
tathāgatebhyo'rhadbhyaḥ
samyaksaṃbuddhebhyo
dānaṃ
dadyāt,
yaśca
ito
dharmaparyāyādantaśaścatuṣpādikāmapi
gāthāmudgṛhya
parebhyo
vistareṇa
deśayet
saṃprakāśayet,
ayameva
tatonidānaṃ
bahutaraṃ
puṇyaskandhaṃ
prasunuyādaprameyasaṃkhyeyam।
tatkasya
hetoḥ
?
atonirjātā
hi
subhūte
tathāgatānāmarhatāṃ
samyaksaṃbuddhānāmanuttarā
samyaksaṃbodhiḥ,
atonirjātāśca
buddhā
bhagavantaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
buddhadharmā
buddhadharmā
iti
subhūte
abuddhadharmāścaiva
te
tathāgatena
bhāṣitāḥ।
tenocyante
buddhadharmā
iti॥8॥
tatkiṃ
manyase
subhūte
api
nu
srotaāpannasyaivaṃ
bhavati-mayā
srotaāpattiphalaṃ
prāptamiti?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
na
srotaāpannasyaivaṃ
bhavati-mayā
srotaāpattiphalaṃ
prāptamiti।
tatkasya
hetoḥ
?
na
hi
sa
bhagavan
kaṃciddharmamāpannaḥ,
tenocyate
srotaāpanna
iti।
na
rūpamāpanno
na
śabdān
na
gandhān
na
rasān
na
spraṣṭavyān
dharmānāpannaḥ।
tenocyate
srotaāpanna
iti।
sacedbhagavan
srotaāpannasyaivaṃ
bhavet-
mayā
srotaāpattiphalaṃ
prāptamiti,
sa
eva
tasyātmagrāho
bhavet,
sattvagrāho
jīvagrāhaḥ
pudgalagrāho
bhavediti॥
bhagavānāha-
takiṃ
manyase
subhūte
api
nu
sakṛdāgāmina
evaṃ
bhavati-mayā
sakṛdāgāmiphalaṃ
prāptamiti
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
sa
sakṛdāgāmina
evaṃ
bhavati-mayā
sakṛdāgāmiphalaṃ
prāptamiti।
tatkasya
hetoḥ
?
na
hi
sa
kaściddharmo
yaḥ
sakṛdāgāmitvamāpannaḥ।
tenocyate
sakṛdāgāmīti॥
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte
api
nu
anāgāmina
evaṃ
bhavati-mayānāgāmiphalaṃ
prāptamiti
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
na
anāgāmina
evaṃ
bhavati-mayā
anāgāmiphalaṃ
prāptamiti।
tatkasya
hetoḥ
?
na
hi
sa
bhagavan
kaściddharmo
yo'nāgāmitvamāpannaḥ।
tenocyate
anāgāmīti॥
bhagavānāha-
tatkiṃ
manyase
subhūte
api
nu
arhata
evaṃ
bhavati-mayā
arhattvaṃ
prāptamiti
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
nārhata
evaṃ
bhavati-mayā
arhattvaṃ
prāptamiti।
tatkasya
hetoḥ
?
na
hi
sa
bhagavan
kaściddharmo
yo'rhannāma।
tenocyate-arhanniti।
sacedbhagavan
arhata
evaṃ
bhavet-mayā
arhattvaṃ
prāptamiti,
sa
eva
tasyātmagrāho
bhavet,
sattvagrāho
jīvagrāhaḥ
pudgalagrāho
bhavet।
tatkasya
hetoḥ
?
ahamasmi
bhagavaṃstathāgatenārhatā
samyaksaṃbuddhena
araṇāvihāriṇāmagryo
nirdiṣṭaḥ।
ahamasmi
bhagavan
arhan
vītarāgaḥ।
na
ca
me
bhagavannevaṃ
bhavati-
arhannasmyahaṃ
vītarāga
iti।
sacenmama
bhagavannevaṃ
bhavet-mayā
arhattvaṃ
prāptamiti,
na
māṃ
tathāgato
vyākariṣyadaraṇāvihāriṇāmagryaḥ
subhūtiḥ
kulaputro
na
kvacidviharati,
tenocyate
araṇāvihārī
araṇāvihārīti॥9॥
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte-asti
sa
kaściddharmo
yastathāgatena
dīpaṃkarasya
tathāgatasyārhata-samyaksaṃbuddhasyāntikādudgṛhītaḥ?
subhūtirāha-
no
hīdaṃ
bhagavan।
nāsti
sa
kaściddharmo
yastathāgatena
dīpaṃkarasya
tathāgatasyārhataḥ
samyaksaṃbuddhasyāntikādudgṛhītaḥ॥
bhagavānāha-yaḥ
kaścitsubhūte
bodhisattva
evaṃ
vadet-ahaṃ
kṣetravyūhān
niṣpādayiṣyāmīti,
sa
vitathaṃ
vadet।
tatkasya
hetoḥ
?
kṣetravyūhāḥ
kṣetravyūhā
iti
subhūte
avyūhāste
tathāgatena
bhāṣitāḥ।
tenocyante
kṣetravyūhā
iti।
tasmāttarhi
subhūte
bodhisattvena
mahāsattvena
evamapratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyaṃ
yanna
kvacitpratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyam।
na
rūpapratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyaṃ
na
śabdagandharasaspraṣṭavyadharmapratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyam।
tadyathāpi
nāma
subhūte
puruṣo
bhavedupetakāyo
mahākāyo
yattasyaivaṃ
rūpa
ātmabhāvaḥ
syāt
tadyathāpi
nāma
sumeruḥ
parvatarājaḥ।
tatkiṃ
manyase
subhūte
api
nu
mahān
sa
ātmabhāvo
bhavet
?
subhūtirāha-mahān
sa
bhagavān,
mahān
sugata
sa
ātmabhāvo
bhavet।
tatkasya
hetoḥ
?
ātmabhāva
ātmabhāva
iti
bhagavan
na
bhāvaḥ
sa
tathāgatena
bhāṣitaḥ।
tenocyata
ātmabhāva
iti।
na
hi
bhagavan
sa
bhāvo
nābhāvaḥ।
tenocyate
ātmabhāva
iti॥10॥
bhagavānāha-
tatkiṃ
manyase
subhūte-yāvatyo
gaṅgāyāṃ
mahānadyāṃ
vālukāstāvatya
eva
gaṅgānadyo
bhaveyuḥ
?
tāsu
yā
vālukāḥ,
api
nu
tā
bahvayo
bhaveyuḥ
?
subhūtirāha-tā
eva
tāvadbhagavan
bahvayo
gaṅgānadyo
bhaveyuḥ,
prāgeva
yāstāsu
gaṅgānadīṣu
vālukāḥ।
bhagavānāha-
ārocayāmi
te
subhūte,
prativedayāmi
te।
yāvatyastāsu
gaṅgānadīṣu
vālukā
bhaveyustāvato
lokadhātūn
kaścideva
strī
vā
puruṣo
vā
saptaratnaparipurṇaṃ
kṛtvā
tathāgatebhyo'rhadbhayaḥ
samyaksaṃbuddhebhyo
dānaṃ
dadyāt,
tat
kiṃ
manyase
subhūte-api
nu
sā
strī
vā
puruṣo
vā
tatonidānaṃ
bahu
puṇyaskandhaṃ
prasunuyāt
?
subhūtirāha-bahu
bhagavan,
bahu
sugata
strī
vā
puruṣo
vā
tatonidānaṃ
puṇyaskandhaṃ
prasunuyādaprameyamasaṃkhyeyam।
bhagavānāha-
yaśca
khalu
punaḥ
subhūte
strī
vā
puruṣo
vā
tāvato
lokadhātūn
saptaratnaparipūrṇaṃ
kṛtvā
tathāgatebhyo'rhadbhayaḥ
samyaksaṃbuddhebhyo
dānaṃ
dadyāt,
yaśca
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
ito
dharmaparyāyādantaśaścatuṣpādikāmapi
gāthāmudgṛhya
parebhyo
deśayet
saṃprakāśayet,
ayameva
tatonidānaṃ
bahutaraṃ
puṇyaskandhaṃ
prasunuyādaprameyamasaṃkhyeyam॥11॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhute
yasmin
pṛthivīpradeśe
ito
dharmaparyāyādantaśaścatuṣpādikāmapi
gāthāmudgṛhya
bhāṣyeta
vā
saṃprakāśyeta
vā,
sa
pṛthivīpradeśaścaityabhūto
bhavet
sadevamānuṣāsurasya
lokasya,
kaḥ
punarvādo
ye
imaṃ
dharmaparyāyaṃ
sakalasamāptaṃ
dhārayiṣyanti
vācayiṣyanti
paryavāpsyanti,
parebhyaśca
vistareṇa
saṃprakāśayiṣyanti।
parameṇa
te
subhūte
āścaryeṇa
samanvāgatā
bhaviṣyanti।
tasmiṃśca
subhūte
pṛthivīpradeśe
śāstā
viharatyanyatarānyataro
vā
vijñagurusthānīyaḥ॥12॥
evamukte
āyuṣmān
subhūtirbhagavantametadavocat-ko
nāma
ayaṃ
bhagavan
dharmaparyāyaḥ,
kathaṃ
cainaṃ
dhārayāmi
?
evamukte
bhagavānāyuṣmantaṃ
subhūtimetadavocat-
prajñāpāramitā
nāmāyaṃ
subhūte
dharmaparyāyaḥ।
evaṃ
cainaṃ
dhāraya।
tatkasya
hetoḥ
?
yaiva
subhūte
prajñāpāramitā
tathāgatena
bhāṣitā,
saiva
apāramitā
tathāgatena
bhāṣitā।
tenocyate
prajñāpāramiteti॥
tatkiṃ
manyase
subhūte-api
nu
asti
sa
kaściddharmo
yastathāgatena
bhāṣitaḥ
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
nāsti
sa
kaściddharmo
yastathāgatena
bhāṣitaḥ॥
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte-yāvat
trisāhasramahāsāhasre
lokadhātau
pṛthivīrajaḥ
kaccit,
tadbahu
bhavet
?
subhūtirāha-bahu
bhagavan,
bahu
sugata
pṛthivīrajo
bhavet।
tatkasya
hetoḥ
?
yattadbhagavan
pṛthivīrajastathāgatena
bhāṣitam,
arajastadbhagavaṃstathāgatena
bhāṣitam।
tenocyate
pṛthivīraja
iti।
yo'pyasau
lokadhātustathāgatena
bhāṣitaḥ,
adhātuḥ
sa
tathāgatena
bhāṣitaḥ।
tenocyate
lokadhāturiti॥
bhagavānāha-
tatkiṃ
manyase
subhūte
dvātriṃśanmahāpuruṣalakṣaṇaistathāgato'rhan
samyaksaṃbuddho
draṣṭavyaḥ
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
dvātriṃśanmahāpuruṣalakṣaṇaistathāgato'rhan
samyaksaṃbuddho
draṣṭavyaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
yāni
hi
tāni
bhagavan
dvātriṃśanmahāpuruṣalakṣaṇāni
tathāgatena
bhāṣitāni,
alakṣaṇāni
tāni
bhagavaṃstathāgatena
bhāṣitāni।
tenocyante
dvātriṃśanmahāpuruṣalakṣaṇānīti॥
bhagavānāha-yaśca
khalu
punaḥ
subhūte
strī
vā
puruṣo
vā
dine
dine
gaṅgānadīvālukāsamānātmabhāvān
parityajet,
evaṃ
parityajan
gaṅgānadīvālukāsamān
kalpāṃstānātmabhāvān
parityajet,
yaśca
ito
dharmaparyāyadantaśaścatuṣpādikāmapi
gāthāmudgṛhyaparebhyo
deśayet
saṃprakāśayet,
ayameva
tatonidānaṃ
bahutaraṃ
puṇyaskandhaṃ
prasunuyādaprameyamasaṃkhyeyam॥13॥
atha
khalvāyuṣmān
subhūtirdharmavegenāśrūṇi
prāmuñcat।
so'śrūṇi
pramṛjya
bhagavantametadavocat-āścaryaṃ
bhagavan,
paramāścaryaṃ
sugata,
yāvadayaṃ
dharmaparyāyastathāgatena
bhāṣito'grayānasaṃprasthitānāṃ
sattvānāmarthāya,
śreṣṭhayānasaṃprasthitānāmarthāya,
yato
me
bhagavan
jñānamutpannam।
na
mayā
bhagavan
jātvevaṃrūpo
dharmaparyāyaḥ
śrutapūrvaḥ।
parameṇa
te
bhagavan
āścaryeṇa
samanvāgatā
bodhisattvā
bhaviṣyanti,
ye
iha
sūtre
bhāṣyamāṇe
śrutvā
bhūtasaṃjñāmutpādayiṣyanti।
tatkasya
hetoḥ
?
yā
caiṣā
bhagavan
bhūtasaṃjñā,
saiva
abhūtasaṃjñā।
tasmāttathāgato
bhāṣatebhūtasaṃjñā
bhūtasaṃjñeti॥
na
mama
bhagavan
āścaryaṃ
yadahamimaṃ
dharmaparyāyaṃ
bhāṣyamāṇamavakalpayāmi
adhimucye।
ye'pi
te
bhagavan
sattvā
bhaviṣyantyanāgate'dhvani
paścime
kāle
paścime
samaye
paścimāyāṃ
pañcaśatyāṃ
saddharmavipralope
vartamāne,
ye
imaṃ
bhagavan
dharmaparyāyamudgrahīṣyanti
dhārayiṣyanti
vācayiṣyanti
paryavāpsyanti,
parebhyaśca
vistareṇa
saṃprakāśayiṣyanti,
te
paramāścaryeṇa
samanvāgatā
bhaviṣyanti।
api
tu
khalu
punarbhagavan
na
teṣāmātmasaṃjñā
pravartiṣyate,
na
sattvasaṃjñā
na
jīvasaṃjñā
na
pudgalasaṃjñā
pravartiṣyate,
nāpi
teṣāṃ
kācitsaṃjñā
nāsaṃjñā
pravartate।
tatkasya
hetoḥ
?
yā
sā
bhagavan
ātmasaṃjñā,
saivāsaṃjñā।
yā
sattvasaṃjñā
jīvasaṃjñā
pudgalasaṃjñā,
saivāsaṃjñā।
tatkasya
hetoḥ
?
sarvasaṃjñāpagatā
hi
buddha
bhagavantaḥ॥
evamukte
bhagavānāyuṣmantaṃ
subhūtimetadavocat-evametat
subhūte,
evametat।
paramāścaryasamanvāgatāste
sattvā
bhaviṣyanti,
ye
iha
subhūte
sūtre
bhāṣyamāṇe
notrasiṣyanti
na
saṃtrasiṣyanti
na
saṃtrāsamāpatsyante।
tatkasya
hetoḥ
?
paramapāramiteyaṃ
subhūte
tathāgatena
bhāṣitā
yadutāpāramitā।
yāṃ
ca
subhūte
tathāgataḥ
paramapāramitāṃ
bhāṣate,
tāmaparimāṇā
api
buddhā
bhagavanto
bhāṣante।
tenocyante
paramapāramiteti॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhute
yā
tathāgatasya
kṣāntipāramitā,
saiva
apāramitā।
tatkasya
hetoḥ
?
yadā
me
subhūte
kalirājā
aṅgapratyaṅgamāṃsānyacchaitsīt,
nāsīnme
tasmin
samaye
ātmasaṃjñā
vā
sattvasaṃjñā
vā
jīvasaṃjñā
vā
pudgalasaṃjñā
vā,
nāpi
me
kācitsaṃjñā
vā
asaṃjñā
vā
babhūva।
tatkasya
hetoḥ
?
sacenme
subhūte
tasmin
samaye
ātmasaṃjñā
abhaviṣyat,
vyāpādasaṃjñāpi
me
tasmin
samaye'bhaviṣyat।
sacetsattvasaṃjñā
jīvasaṃjñā
pudgalasaṃjñābhaviṣyat,
vyāpādasaṃjñāpi
me
tasmin
samaye'bhaviṣyat।
tatkasya
hetoḥ
?
abhijānāmyahaṃ
subhūte
atīte'dhvani
pañca
jātiśatāni
yadahaṃ
kṣāntivādī
ṛṣirabhūvam।
tatrāpi
me
nātmasaṃjñā
babhūva,
na
sattvasaṃjñā,
na
jīvasaṃjñā,
na
pudgalasaṃjñā
babhūva।
tasmāttarhi
subhūte
bodhisattvena
mahāsattvena
sarvasaṃjñā
vivarjayitvā
anuttarāyāṃ
samyaksaṃbodhau
cittamutpādayitavyam।
na
rūpapratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyam,
na
śabdagandharasaspraṣṭavyadharmapratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyam,
na
dharmapratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyam,
nādharmapratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyam,
na
kvacitpratiṣṭhitaṃ
cittamutpādayitavyam।
tatkasya
hetoḥ
?
yatpratiṣṭhitaṃ
tadevāpratiṣṭhitam।
tasmādeva
tathāgato
bhāṣate-apratiṣṭhitena
bodhisattvena
dānaṃ
dātavyam।
na
rūpaśabdagandharasasparśadharmapratiṣṭhitena
dānaṃ
dātavyam॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
bodhisattvena
evaṃrūpo
dānaparityāgaḥ
kartavyaḥ
sarvasattvānāmarthāya।
tatkasya
hetoḥ
?
yā
caiṣā
subhūte
sattvasaṃjñā,
saiva
asaṃjñā।
ya
evaṃ
te
sarvasattvāstathāgatena
bhāṣitāsta
eva
asattvāḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
bhūtavādī
subhūte
tathāgataḥ,
satyavādī
tathāvādī
ananyathāvādī
tathāgataḥ,
na
vitathavādī
tathāgataḥ॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
yastathāgatena
dharmo'bhisaṃbuddho
deśito
nidhyātaḥ,
na
tatra
satyaṃ
na
mṛṣā।
tadyathāpi
nāma
subhūte
puruṣo'ndhakārapraviṣṭo
na
kiṃcidapi
paśyet,
evaṃ
vastupatito
bodhisattvo
draṣṭavyo
yo
vastupatito
dānaṃ
parityajati।
tadyathāpi
nāma
subhūte
cakṣuṣmān
puruṣaḥ
prabhātāyāṃ
rātrau
sūrye'bhyudgate
nānavidhāni
rūpāṇi
paśyet,
evamavastupatito
bodhisattvo
draṣṭavyo
yo'vastupatito
dānaṃ
parityajati॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
ye
kulaputrā
vā
kuladuhitaro
vā
imaṃ
dharmaparyāyamudgrahīṣyanti
dhārayiṣyanti
vācayiṣyanti
paryavāpsyanti,
parebhyaśca
vistareṇa
saṃprakāśayiṣyanti,
jñātāste
subhūte
tathāgatena
buddhajñānena,
dṛṣṭāste
subhūte
tathāgatena
buddhacakṣuṣā,
buddhāste
tathāgatena।
sarve
te
subhūte
sattvā
aprameyamasaṃkhyeyaṃ
puṇyaskandhaṃ
prasaviṣyanti
pratigrahīṣyanti॥14॥
yaśca
khalu
punaḥ
subhūte
strī
vā
puruṣo
vā
purvāhṇakālasamaye
gaṅgānadīvālukāsamānātmabhāvān
parityajet,
evaṃ
madhyāhnakālasamaye
gaṅgānadīvālukāsamānātmabhāvān
parityajet,
sāyāhnakālasamaye
gaṅgānadīvālukāsamānātmabhāvān
parityajet,
anena
paryāyeṇa
bahūni
kalpakoṭiniyutaśatasahasrāṇyātmabhāvān
parityajet,
yaścemaṃ
dharmaparyāyaṃ
śrutvā
na
pratikṣipet,
ayameva
tatonidānaṃ
bahutaraṃ
puṇyaskandhaṃ
prasunuyādaprameyamasaṃkhyeyam,
kaḥ
punarvādo
yo
likhitvā
udgṛhṇīyāddhārayedvācayetparyavāpnuyāt,
parebhyaśca
vistareṇa
saṃprakāśayet॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
acintyo'tulyo'yaṃ
dharmaparyāyaḥ।
ayaṃ
ca
subhūte
dharmaparyāyastathāgatena
bhāṣito'grayānasaṃprasthitānāṃ
sattvānāmarthāya,
śreṣṭhayānasaṃprasthitānāṃ
sattvānāmarthāya।
ye
imaṃ
dharmaparyāyamudgrahīṣyanti
dhārayiṣyanti
vācayiṣyanti
paryavāpsyanti,
parebhyaśca
vistareṇa
saṃprakāśayiṣyanti,
jñātāste
subhūte
tathāgatena
buddhajñānena,
dṛṣṭāste
subhūte
tathāgatena
buddhacakṣuṣā,
buddhāste
tathāgatena।
sarve
te
subhūte
sattvā
aprameyeṇa
puṇyaskandhenāṃ
samanvāgatā
bhaviṣyanti।
acintyenātulyenāmāpyenāparimāṇena
puṇyaskandhena
samanvāgatā
bhaviṣyanti।
sarve
te
subhūte
sattvāḥ
samāṃśena
bodhiṃ
dhārayiṣyanti
vacayiṣyanti
paryavāpsyanti।
tatkasya
hetoḥ
?
na
hi
śakyaṃ
subhūte
ayaṃ
dharmaparyāyo
hīnādhimuktikaiḥ
sattvaiḥ
śrotum,
nātmadṛṣṭikairna
sattvadṛṣṭikairna
jīvadṛṣṭikairna
pudgaladṛṣṭikaiḥ।
nābodhisattvapratijñai
sattvaiḥ
śakyamayaṃ
dharmaparyāyaḥ
śrotuṃ
vā
udgrahītuṃ
vā
dhārayituṃ
vā
vācayituṃ
vā
paryavāptuṃ
vā।
nedaṃ
sthānaṃ
vidyate॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
yatra
pṛthivīpradeśe
idaṃ
sūtraṃ
prakaśayiṣyate,
pūjanīyaḥ
sa
pṛthivīpradeśo
bhaviṣyati
sadevamānuṣāsurasya
lokasya।
vandanīyaḥ
pradakṣiṇīyaśca
sa
pṛthivīpradeśo
bhaviṣyati,
caityabhūtaḥ
sa
pṛthivīpradeśo
bhaviṣyati॥15॥
api
tu
ye
te
subhūte
kulaputrā
vā
kuladuhitaro
vā
imānevaṃrūpān
sūtrāntānudgrahīṣyanti
dhārayiṣyanti
vācayiṣyanti
paryavāpsyanti,
yoniśaśca
manasikariṣyanti,
parebhyaśca
vistareṇa
saṃprakāśayiṣyanti,
te
paribhūtā
bhaviṣyanti,
suparibhūtāśca
bhaviṣyanti।
tatkasya
hetoḥ
?
yāni
ca
teṣāṃ
subhūte
sattvānāṃ
paurvajanmikānyaśubhāni
karmāṇi
kṛtānyapāyasaṃvartanīyāni,
dṛṣṭa
eva
dharme
paribhūtatayā
tāni
paurvajanmikānyaśubhāni
karmāṇi
kṣapayiṣyanti,
buddhabodhiṃ
cānuprāpsyanti॥
abhijānāmyahaṃ
subhūte
atīte'dhvanyasaṃkhyeyaiḥ
kalpairasaṃkhyeyatarairdīpaṃkarasya
tathāgatasyārhataḥ
samyaksaṃbuddhasya
pareṇa
paratareṇa
caturaśītibuddhakoṭiniyutaśatasahasrāṇyabhūvan
ye
mayārāgitāḥ,
ārāgya
na
virāgitāḥ।
yacca
mayā
subhūte
te
buddhā
bhagavanta
ārāgitāḥ,
ārāgya
na
virāgitāḥ,
yacca
paścime
kāle
paścime
samaye
paścimāyāṃ
pañcaśatyāṃ
saddharmavipralopakāle
vartamāne
imānevaṃrūpān
sūtrāntānudgrahīṣyanti
dhārayiṣyanti
vācayiṣyanti
paryavāpsyanti,
parebhyaśca
vistareṇa
saṃprakāśayiṣyanti,
asya
khalu
punaḥ
subhūte
puṇyaskandhasyāntikādasau
paurvakaḥ
puṇyaskandhaḥ
śatatamīmapi
kalāṃ
nopaiti,
sahasratamīmapi
śatasahasratamīmapi
koṭimamipi
koṭiśatatamīmapi
koṭiśatasahasratamīmapi
koṭiniyutaśatasahasratamīmapi।
saṃkhyāmapi
kalāmapi
gaṇanāmapi
upamāmapi
upaniṣadamapi
yāvadaupamyamapi
na
kṣamate॥
sacetpunaḥ
subhūte
teṣāṃ
kulaputrāṇāṃ
kuladuhitṝṇāṃ
vā
ahaṃ
puṇyaskandhaṃ
bhāṣeyam,
yāvatte
kulaputrā
vā
kuladuhitaro
vā
tasmin
samaye
puṇyaskandhaṃ
prasaviṣyanti,
pratigrahīṣyanti,
unmādaṃ
sattvā
anuprāpnuyuścittavikṣepaṃ
vā
gaccheyuḥ।
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
acintyo'tulyo'yaṃ
dharmaparyāyastathāgatena
bhāṣitaḥ।
asya
acintya
eva
vipākaḥ
pratikāṅkṣitavyaḥ॥16॥
atha
khalvāyuṣmān
subhūtirbhagavantametadavocat-kathaṃ
bhagavan
bodhisattvayānasaṃprasthitena
sthātavyam,
kathaṃ
pratipattavyam,
kathaṃ
cittaṃ
pragrahītavyam
?
bhagavānāha-iha
subhūte
bodhisattvayānasaṃprasthitena
evaṃ
cittamutpādayitavyam-sarve
sattvā
mayā
anupadhiśeṣe
nirvāṇadhātau
parinirvāpayitavyāḥ।
evaṃ
sa
sattvān
parinirvāpya
na
kaścitsattvaḥ
parinirvāpito
bhavati।
tatkasya
hetoḥ
?
sacetsubhūte
bodhisattvasya
sattvasaṃjñā
pravarteta,
na
sa
bodhisattva
iti
vaktavyaḥ।
jīvasaṃjñā
vā
yāvatpudgalasaṃjñā
vā
pravarteta,
na
sa
bodhisattva
iti
vaktavyaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
nāsti
subhūte
sa
kaściddharmo
yo
bodhisattvayānasaṃprasthito
nāma॥
tatkiṃ
manyase
subhūte
asti
sa
kaściddharmo
yastathāgatena
dīpaṃkarasya
tathāgatasyāntikādanuttarāṃ
samyaksaṃbodhimabhisaṃbuddhaḥ
?
evamukte
āyuṣmān
subhūtirbhagavantametadavocat-
yathāhaṃ
bhagavato
bhāṣitasyārthamājānāmi,
nāsti
sa
bhagavan
kaściddharmo
yastathāgatena
dīpaṃkarasya
tathāgatasyārhataḥ
samyaksaṃbuddhasyāntikādanuttarāṃ
samyaksaṃbodhimabhisaṃbuddhaḥ।
evamukte
bhagavānāyuṣmantaṃ
subhūtimetadavocat-evametatsubhūte,
evametat।
nāsti
subhūte
sa
kaściddharmo
yastathāgatena
dīpaṃkarasya
tathāgatasyārhataḥ
samyaksaṃbuddhasyāntikādanuttarāṃ
samyaksaṃbodhimabhisaṃbuddhaḥ।
sacetpunaḥ
subhūte
kaściddharmastathāgatenābhisaṃbuddho'bhaviṣyat,
na
māṃ
dīpaṃkarastathāgato
vyākariṣyat-bhaviṣyasi
tvaṃ
māṇava
anāgate'dhvani
śākyamunirnāma
tathāgato'rhan
samyaksaṃbuddha
iti।
yasmāttarhi
subhūte
tathāgatenārhatā
samyaksaṃbuddhena
nāsti
sa
kaściddharmo
yo'nuttarāṃ
samyaksaṃbodhimabhisaṃbuddhaḥ,
tasmādahaṃ
dīpaṃkareṇa
tathāgatena
vyākṛta-
bhaviṣyasi
tvaṃ
māṇava
anāgate'dhvani
śākyamunirnāma
tathāgato'rhan
samyaksaṃbuddha।
tatkasya
hetoḥ
?
tathāgata
iti
subhūte
bhūtatathatāyā
etadadhivacanam।
tathāgata
iti
subhūte
anutpādadharmatāyā
etadadhivacanam।
tathāgata
iti
subhūte
dharmocchedasyaitadadhivacanam।
tathāgata
iti
subhūte
atyantānutpannasyaitadadhivacanam।
tatkasya
hetoḥ
?
eṣa
subhūte
anutpādo
yaḥ
paramārthaḥ।
yaḥ
kaścitsubhūte
evaṃ
vadet-tathāgatenārhatā
samyaksaṃbuddhena
anuttarā
samyaksaṃbodhirabhisaṃbuddheti,
sa
vitathaṃ
vadet।
abhyācakṣīta
māṃ
sa
subhūte
asatodgṛhītena।
tatkasya
hetoḥ-
?
nāsti
subhūte
sa
kaściddharmo
yastathāgatena
anuttarāṃ
samyaksaṃbodhimabhisaṃbuddhaḥ।
yaśca
subhūte
tathāgatena
dharmo'bhisaṃbuddho
deśito
vā
tatra
na
satyaṃ
na
mṛṣā।
tasmāttathāgato
bhāṣate-sarvadharmā
buddhadharmā
iti।
tatkasya
hetoḥ
?
sarvadharmā
iti
subhūte
adharmāstathāgatena
bhāṣitāḥ।
tasmāducyante
sarvadharmā
buddhadharmā
iti॥
tadyathāpi
nāma
subhūte
puruṣo
bhavedupetakāyo
mahākāyaḥ
?
āyuṣmān
subhūtirāha-
yo'sau
bhagavaṃstathāgatena
puruṣo
bhāṣita
upetakāyo
mahākāya
iti,
akāyaḥ
sa
bhagavaṃstathāgatena
bhāṣitaḥ।
tenocyate
upetakāyo
mahākāya
iti॥
bhagavānāha
-evametatsubhūte।
yo
bodhisattva
evaṃ
vadet-ahaṃ
sattvān
parinirvāpayiṣyāmiti,
na
sa
bodhisattva
iti
vaktavyaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
asti
subhūte
sa
kaściddharmo
yo
bodhisattvo
nāma
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
nāsti
sa
kaściddharmo
yo
bodhisattvo
nāma।
bhagavānāha-
sattvāḥ
sattvā
iti
subhūte
asattvāste
tathāgatena
bhāṣitāḥ,
tenocyante
sattvā
iti।
tasmāttathāgato
bhāṣate-nirātmānaḥ
sarvadharmā
nirjīvā
niṣpoṣā
niṣpudgalāḥ
sarvadharmā
iti॥
yaḥ
subhūte
bodhisattva
evaṃ
vadet-
ahaṃ
kṣetravyūhānniṣpādayiṣyāmīti,
sa
vitathaṃ
vadet।
tatkasya
hetoḥ
?
kṣetravyūhāḥ
kṣetravyūhā
iti
subhūte
avyūhāste
tathāgatena
bhāṣitāḥ।
tenocyante
kṣetravyūhā
iti॥
yaḥ
subhūte
bodhisattvo
nirātmāno
dharmā
nirātmāno
dharmā
ityadhimucyate,
tathāgatenārhatā
samyaksaṃbuddhena
bodhisattvo
mahāsattva
ityākhyātaḥ॥17॥
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte-saṃvidyate
tathāgatasya
māṃsacakṣuḥ
?
subhūtirāha-
evametadbhagavan,
saṃvidyate
tathāgatasya
māṃsacakṣuḥ।
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte
saṃvidyate
tathāgatasya
divyaṃ
cakṣuḥ
?
subhūtirāha-evametadbhagavan,
saṃvidyate
tathāgatasya
divyaṃ
cakṣuḥ।
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte
saṃvidyate
tathāgatasya
prajñācakṣuḥ
?
subhūtirāha-evametadbhagavan,
saṃvidyate
tathāgatasya
prajñācakṣuḥ।
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte
saṃvidyate
tathāgatasya
dharmacakṣuḥ
?
subhūtirāha-evametadbhagavan,
saṃvidyate
tathāgatasya
dharmacakṣuḥ।
bhagavānāha-
tatkiṃ
manyase
subhūte
saṃvidyate
tathāgatasya
buddhacakṣuḥ
?
subhūtirāha-evametadbhagavan,
saṃvidyate
tathāgata
buddhacakṣuḥ।
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte
yāvantyo
gaṅgāyāṃ
mahānadyāṃ
vālukāḥ,
api
nu
tā
vālukāstathāgatena
bhāṣitāḥ
?
subhūtirāha-evametadbhagavan,
evametat
sugata।
bhāṣitāstathāgatena
vālukāḥ।
bhagavānāha-tatkiṃ
manyase
subhūte
yāvatyo
gaṅgāyāṃ
mahānadyāṃ
vālukāḥ,
tāvatya
eva
gaṅgānadyo
bhaveyuḥ,
tāsu
vā
vālukāḥ,
tāvantaśca
lokadhātavo
bhaveyuḥ,
kaccidbahavaste
lokadhātavo
bhaveyuḥ
?
subhūtirāha-evametadbhagavan,
evametat
sugata।
bahavaste
lokadhātavo
bhaveyuḥ।
bhagavānāha-yāvantaḥ
subhūte
teṣu
lokadhātuṣu
sattvāḥ,
teṣāmahaṃ
nānābhāvāṃ
cittadhārāṃ
prajānāmi।
tatkasya
hetoḥ
?
cittadhārā
cittadhāreti
subhūte
adhāraiṣā
tathāgatena
bhāṣitā,
tenocyate
cittadhāreti।
tatkasya
hetoḥ
?
atītaṃ
subhūte
cittaṃ
nopalabhyate।
anāgataṃ
cittaṃ
nopalabhyate।
pratyutpannaṃ
cittaṃ
nopalabhyate॥18॥
tatkiṃ
manyase
subhūte
yaḥ
kaścitkulaputro
vā
kuladuhitā
vā
imaṃ
trisāhasramahāsāhasraṃ
lokadhātuṃ
saptaratnaparipūrṇaṃ
kṛtvā
tathāgatebhyo'rhadbhayaḥ
samyaksaṃbuddhebhyo
dānaṃ
dadyāt,
api
nu
sa
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
tatonidānaṃ
bahu
puṇyaskandhaṃ
prasunuyāt
?
subhūtirāha-
bahu
bhagavan,
bahu
sugata।
bhagavānāha-evametatsubhūte,
evametat।
bahu
sa
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
tatonidānaṃ
puṇyaskandhaṃ
prasunuyādaprameyamasaṃkhyeyam।
tatkasya
hetoḥ
?
puṇyaskandhaḥ
puṇyaskandha
iti
subhūte
askandhaḥ
sa
tathāgatena
bhāṣitaḥ।
tenocyate
puṇyaskandha
iti।
sacet
punaḥ
subhūte
puṇyaskandho'bhaviṣyat,
na
tathāgato'bhāṣiṣyat
puṇyaskandhaḥ
puṇyaskandha
iti॥19॥
tatkiṃ
manyase
subhūte
rūpakāyapariniṣpattyā
tathāgato
draṣṭavyaḥ
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
na
rūpakāyapariniṣpattyā
tathāgato
draṣṭavyaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
rūpakāyapariniṣpattī
rūpakāyapariniṣpattiriti
bhagavan
apariniṣpattireṣā
tathāgatena
bhāṣitā।
tenocyate
rūpakāyapariniṣpattiriti॥
bhagavānāha-
tatkiṃ
manyase
subhūte
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavān।
na
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
yaiṣā
bhagavan
lakṣaṇasaṃpattathāgatena
bhāṣitā,
alakṣaṇasaṃpadeṣā
tathāgatena
bhāṣitā।
tenocyate
lakṣaṇasaṃpaditi॥20॥
bhagavānāha-
tatkiṃ
manyase
subhūte
api
nu
tathāgatasyaivaṃ
bhavati-mayā
dharmo
deśita
iti
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan
tathāgatasyaivaṃ
bhavati-mayā
dharmo
deśita
iti।
bhagavānāha-yaḥ
subhūte
evaṃ
vadet-
tathāgatena
dharmo
deśita
iti,
sa
vitathaṃ
vadet।
abhyācakṣīta
māṃ
sa
subhūte
asatodgṛhītena।
tatkasya
hetoḥ
?
dharmadeśanā
dharmadeśaneti
subhūte
nāsti
sa
kaściddharmo
yo
dharmadeśanā
nāmopalabhyate॥
evamukte
āyuṣmān
subhūtirbhagavantametadavocat-asti
bhagavan
kecitsattvā
bhaviṣyantyanāgate'dhvani
paścime
kāle
paścime
samaye
paścimāyāṃ
pañcaśatyāṃ
saddharmavipralope
vartamāne,
ya
imānevaṃrūpān
dharmān
śrutvā
abhiśraddhāsyanti।
bhagavānāha-
na
te
subhūte
sattvā
nāsattvāḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
sattvāḥ
sattvā
iti
subhūte
sarve
te
subhūte
asattvāstathāgatena
bhāṣitāḥ।
tenocyante
sattvā
iti॥21॥
tatkiṃ
manyase
subhūte-api
nu
asti
sa
kaściddharmaḥ,
yastathāgatenānuttarāṃ
samyaksaṃbodhimabhisaṃbuddhaḥ
?
āyuṣmān
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
nāsti
sa
bhagavan
kaściddharmo
yastathāgatenānuttarāṃ
samyaksaṃbodhimabhisaṃbuddhaḥ।
bhagavānāha-evametatsubhūte,
evametat।
aṇurapi
tatra
dharmo
na
saṃvidyate
nopalabhyate।
tenocyate
anuttarā
samyaksaṃbodhiriti॥22॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
samaḥ
sa
dharmo
na
tatra
kaścidviṣamaḥ।
tenocyate
anuttarā
samyaksaṃbodhiriti।
nirātmatvena
niḥsattvatvena
nirjīvatvena
niṣpudgalatvena
samā
sā
anuttarā
samyaksaṃbodhiḥ
sarvaiḥ
kuśalairdharmairabhisaṃbudhyate।
tatkasya
hetoḥ
?
kuśalā
dharmāḥ
kuśalā
dharmā
iti
subhūte
adharmāścaiva
te
tathāgatena
bhāṣitāḥ।
tenocyante
kuśalā
dharmā
iti॥23॥
yaśca
khalu
punaḥ
subhute
strī
vā
puruṣo
vā
yāvantastrisāhasramahāsāhasre
lokadhātau
sumeravaḥ
parvatarājānaḥ,
tāvato
rāśīn
saptānāṃ
ratnānāmabhisaṃhṛtya
tathāgatebhyo'rhadbhayaḥ
samyaksaṃbuddhebhyo
dānaṃ
dadyāt,
yaśca
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
itaḥ
prajñāpāramitāyā
dharmaparyāyādantaśaścatuṣpādikāmapi
gāthāmudgṛhya
parebhyo
deśayet,
asya
subhūte
puṇyaskandhasya
asau
paurvakaḥ
puṇyaskandhaḥ
śatatamīmapi
kalāṃ
nopaiti,
yāvadupaniṣadamapi
na
kṣamate॥24॥
tatkiṃ
manyase
subhūte-api
nu
tathāgatasyaivaṃ
bhavati-mayā
sattvāḥ
parimocitā
iti?
na
khalu
punaḥ
subhūte
evaṃ
draṣṭavyam।
tatkasya
hetoḥ
?
nāsti
subhūte
kaścitsattvo
yastathāgatena
parimocitaḥ।
yadi
punaḥ
subhūte
kaścitsattvo'bhaviṣyadyastathāgatena
parimocitaḥ
syāt,
sa
eva
tathāgatasyātmagrāho'bhaviṣyat,
sattvagrāho
jīvagrāhaḥ
pudgalagrāho'bhaviṣyat।
ātmagrāha
iti
subhūte
agrāha
eṣa
tathāgatena
bhāṣitaḥ।
sa
ca
bālapṛthagjanairudgṛhītaḥ।
bālapṛthagjanā
iti
subhūte
ajanā
eva
te
tathāgatena
bhāṣitāḥ।
tenocyante
bālapṛthagjanā
iti॥25॥
tatkiṃ
manyase
subhūte-lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan।
yathāhaṃ
bhagavato
bhāṣitasyārthamājānāmi,
na
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ।
bhagavānāha-sādhu
sādhu
subhūte,
evametatsubhūte,
evametadyathā
vadasi।
na
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ।
tatkasya
hetoḥ
?
sacetpunaḥ
subhūte
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyo'bhaviṣyat,
rājāpi
cakravartī
tathāgato'bhaviṣyat।
tasmānna
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ।
āyuṣmān
subhutirbhagavantametadavocat-yathāhaṃ
bhagavato
bhāṣitasyārthamājānāmi,
na
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgato
draṣṭavyaḥ॥
atha
khalu
bhagavāṃstasyāṃ
velāyāmime
gāthe
abhāṣata-
ye
māṃ
rūpeṇa
cādrākṣurye
māṃ
ghoṣeṇa
cānvaguḥ।
mithyāprahāṇaprasṛtā
na
māṃ
drakṣyanti
te
janāḥ॥1॥
dharmato
buddho
draṣṭavyo
dharmakāyā
hi
nāyakāḥ।
dharmatā
ca
na
vijñeyā
na
sā
śakyā
vijānitum॥2॥26॥
tatkiṃ
manyase
subhūte
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgatena
anuttarā
samyaksaṃbodhirabhisaṃbuddhā
?
na
khalu
punaste
subhūte
evaṃ
draṣṭavyam।
tatkasya
hetoḥ
?
na
hi
subhūte
lakṣaṇasaṃpadā
tathāgatena
anuttarā
samyaksaṃbodhirabhisaṃbuddhā
syāt।
na
khalu
punaste
subhūte
kaścidevaṃ
vadet-bodhisattvayānasaṃprasthitaiḥ
kasyaciddharmasya
vināśaḥ
prajñaptaḥ
ucchedo
veti।
na
khalu
punaste
subhūte
evaṃ
draṣṭavyam।
tatkasya
hetoḥ
?
na
bodhisattvayānasaṃprasthitaiḥ
kasyaciddharmasya
vināśaḥ
prajñapto
nocchedaḥ॥27॥
yaśca
khalu
punaḥ
subhūte
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
gaṅgānadīvālukāsamāṁllokadhātūn
saptaratnaparipūrṇaṃ
kṛtvā
tathāgatebhyo'rhadbhayaḥ
samyaksaṃbuddhebhyo
dānaṃ
dadyāt,
yaśca
bodhisattvo
nirātmakeṣvanutpattikeṣu
dharmeṣu
kṣāntiṃ
pratilabhate,
ayameva
tatonidānaṃ
bahutaraṃ
puṇyaskandhaṃ
prasavedaprameyamasaṃkhyeyam।
na
khalu
punaḥ
subhūte
bodhisattvena
mahāsattvena
puṇyaskandhaḥ
parigrahītavyaḥ।
āyuṣmān
subhūtirāha-
nanu
bhagavan
bodhisattvena
puṇyaskandhaḥ
parigrahītavyaḥ
?
bhagavānāha-parigrahītavyaḥ
subhūte
no
grahītavyaḥ।
tenocyate
parigrahītavya
iti॥28॥
api
tu
khalu
punaḥ
subhūte
yaḥ
kaścidevaṃ
vadet-tathāgato
gacchati
vā
āgacchati
vā
tiṣṭhati
vā
niṣīdati
vā,
śayyāṃ
vā
kalpayati,
na
me
subhūte
(sa)
bhāṣitasyārthamājānāti।
tatkasya
hetoḥ
?
tathāgata
iti
subhūte
ucyate
na
kvacidgato
na
kutaścidāgataḥ।
tenocyate
tathāgato'rhan
samyaksaṃbuddha
iti॥29॥
yaśca
khalu
punaḥ
subhūte
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
yāvanti
trisāhasramahāsāhasre
lokadhātau
pṛthivīrajāṃsi,
tāvatāṃ
lokadhātūnāmevaṃrūpaṃ
maṣiṃ
kuryāt
yāvadevamasaṃkhyeyena
vīryeṇa
tadyathāpi
nāma
paramāṇusaṃcayaḥ,
tatkiṃ
manyase
subhūte-api
nu
bahuḥ
sa
paramāṇusaṃcayo
bhavet
?
subhūtirāha-evametadbhagavan,
evametatsugata।
bahuḥ
sa
paramāṇusaṃcayo
bhavet।
tatkasya
hetoḥ
?
sacedbhagavan
bahuḥ
paramāṇusaṃcayo'bhaviṣyat,
na
bhagavānavakṣyat-paramāṇusaṃcaya
iti।
tatkasya
hetoḥ
?
yo'sau
bhagavan
paramāṇusaṃcayastathāgatena
bhāṣitaḥ,
asaṃcayaḥ
sa
tathāgatena
bhāṣitaḥ।
tenocyate
paramāṇusaṃcaya
iti।
yaśca
tathāgatena
bhāṣitastrisāhasramahāsāhasro
lokadhāturiti,
adhātuḥ
sa
tathāgatena
bhāṣitaḥ।
tenocyate
trisāhasramahāsāhasro
lokadhāturiti।
tatkasya
hetoḥ
?
sacedbhagavan
lokadhāturabhaviṣyat,
sa
eva
piṇḍagrāho'bhaviṣyat।
yaścaiva
piṇḍagrāhastathāgatena
bhāṣitaḥ,
agrāhaḥ
sa
tathāgatena
bhāṣitaḥ।
tenocyate
piṇḍagrāha
iti।
bhagavānāha-
piṇḍagrāhaścaiva
subhūte
avyavahāro'nabhilāpyaḥ।
na
sa
dharmo
nādharmaḥ।
sa
ca
bālapṛthagjanairudgṛhītaḥ॥30॥
tatkasya
hetoḥ
?
yo
hi
kaścitsubhūte
evaṃ
vadet-ātmadṛṣṭistathāgatena
bhāṣitā,
sattvadṛṣṭirjīvadṛṣṭiḥ
pudgaladṛṣṭistathāgatena
bhāṣitā,
api
nu
sa
subhūte
samyagvadamāno
vadet
?
subhūtirāha-no
hīdaṃ
bhagavan,
no
hīdaṃ
sugata,
na
samyagvadamāno
vadet।
tatkasya
hetoḥ
?
yā
sā
bhagavan
ātmadṛṣṭistathāgatena
bhāṣitā,
adṛṣṭiḥ
sā
tathāgatena
bhāṣitā।
tenocyate
ātmadṛṣṭiriti॥
bhagavānāha-evaṃ
hi
subhūte
bodhisattvayānasaṃprasthitena
sarvadharmā
jñātavyā
draṣṭavyā
adhimoktavyāḥ।
tathāca
jñātavyā
draṣṭavyā
adhimoktavyāḥ,
yathā
na
dharmasaṃjñāyāmapi
pratyupatiṣṭhennādharmasaṃjñāyām।
tatkasya
hetoḥ
?
dharmasaṃjñā
dharmasaṃjñeti
subhūte
asaṃjñaiṣā
tathāgatena
bhāṣitā।
tenocyate
dharmasaṃjñeti॥31॥
yaśca
khalu
punaḥ
subhūte
bodhisattvo
mahāsattvo'prameyānasaṃkhyeyāṃllokadhātūn
saptaratnaparipūrṇaṃ
kṛtvā
tathāgatebhyo'rhadbhayaḥ
samyaksaṃbuddhebhyo
dānaṃ
dadyāt,
yaśca
kulaputro
vā
kuladuhitā
vā
itaḥ
prajñāpāramitāyā
dharmaparyāyādantaśaścatuṣpādikāmapi
gāthāmudgṛhya
dhārayeddeśayedvācayet
paryavāpnuyāt,
parebhyaśca
vistareṇa
saṃprakāśayet,
ayameva
tatonidānaṃ
bahutaraṃ
puṇyaskandhaṃ
prasunuyādaprameyamasaṃkhyeyam।
kathaṃ
ca
saṃprakāśayet
?
tadyathākāśe-
tārakā
timiraṃ
dīpo
māyāvaśyāya
budbudam।
svapnaṃ
ca
vidyudabhraṃ
ca
evaṃ
draṣṭavya
saṃskṛtam॥
tathā
prakāśayet,
tenocyate
saṃprakāśayediti॥
idamavocadbhagavān
āttamanāḥ।
sthavirasubhūtiste
ca
bhikṣubhikṣuṇyupāsakopāsikāste
ca
bodhisattvāḥ
sadevamānuṣāsuragandharvaśca
loko
bhagavato
bhāṣitamabhyanandanniti॥32॥
॥āryavajracchedikā
bhagavatī
prajñāpāramitā
samāptā॥